İşinizden memnun değilseniz dikkat!
İş doyumu, çalışan kişinin çalıştığı iş yerinde, yaptığı işten memnun olup olmama durumudur.
Bireyin çalıştığı işine karşı oluşturduğu davranış şekillerinden meydana gelmektedir. Başka bir değişle kişinin iş ortamında sergilediği duygusal tepkidir.
İş Doyumunu Etkileyen En Önemli Özellikler Nelerdir?
Genel olarak yapılan araştırmalarda iş doyumunu etkileyen en önemli özellikleri işin kendisi, yapılan iş karşılığında alınan ücret, işte çalışan bireyin yükselme olanakları, iş yerindeki denetim şekli, iş yerinde birlikte çalışılan çalışma arkadaşları, çalışma şartları ve işin ortamı olarak belirlenmiştir.
İş Doyumu Bireyin Hayatını Nasıl Etkiler?
Çalışan kişi açısından iş, en önemli yaşam aktivitelerinden birisidir. Çalışan kişi gününün yaklaşık olarak üçte birini işle geçirmektedir. Geçirilen sürenin uzunluğundan dolayı çalışan kişide birtakım fiziksel, ruhsal ve sosyal ihtiyaçlar doğmaktadır. Kişi bu ihtiyaçların işinden karşılanmasını beklemektedir. Bu ihtiyaçların karşılanmaması sonucu oluşan iş doyumsuzluğu, çalışan bireyin genel yaşam doyumu, fiziksel ve ruhsal sağlığı olumsuz yönde etkilenmektedir. Kısacası iş doyumu bireyin sadece iş yaşantısına değil tüm hayatına etki etmektedir.
Çalışanların İş Doyumun İş Yerine Etkisi
Bir iş yerinde çalışanların iş doyumunun düşük olması, organizasyona çeşitli sorunlar yaratmaktadır. Çalışanlar arasında yaşanan çeşitli grup uyum sorunları, personelin sürekli rapor alarak işe gelmemesi, verim düşüklüğü, personelin sürekli şikâyet ve yakınmalarının atması, işe devamsızlığın atması, işe geliş vakitlerinde sürekli aksama gibi problemler yaşanmaktadır.
İş Doyumunun Önemi
Çalışanların başarılı, huzurlu ve üretken olabilmeleri için iş doyumu önemli bir etkendir. Çalışanların başarılı olması ve endüstrinin üretimin artması arasında doğru orantı bulunmaktadır. Bu yüzden çalışanların iş doyumu endüstrinin ilerlemesi için gerekli bir kavramdır.
İş Doyumunu Etkileyen Bireysel Faktörler
İş doyumunun yükselmesi bireyin işini, çalışma ortamını, çalıştığı arkadaşlarını, işte olmayı sevdiğinin göstergesidir. İş doyumunun düşmesi ise kişinin işini, iş ortamını veya birlikte çalıştığı arkadaşlarını sevmediğini ve işine karşı negatif bir tutum içerisinde olduğunun göstergesidir. Bireysel özelliklere detaylı bakıldığında çalışan kişinin yaşı, cinsiyeti, eğitim seviyesi, çalıştığı işten beklentileri gibi bireysel değişkenler bulunduğu iş durumunu algılamasını etkilemektedir. Çalışan bireyin içinde bulunduğu yaş döneminin, bireyin iş hakkındaki tutumları, iş ile ilgili hareketleri, işe ilişkin beklentileri ve işle ilgili aldığı kararların şekli yaşa bağlı olarak farklılıklar göstermektedir.
Yaş ve Eğitim Düzeyinin İş Doyumu Üzerindeki Etkisi
Araştırmacılara göre çalışan bireyin yaşının artması iş doyumu düzeyi de artırmaktadır. Çalışanın eğitim düzeyinin yükselmesi işten beklentisini de arttırmaktadır. İşten beklenti artıkça iş doyumuna ulaşmak daha zordur. Genç çalışanlar yetişkin çalışanlara göre daha sık ve kolay iş değiştirmektedir. Genç çalışanlar iş değiştirmeyi eğlenceli bulmaktadır. Yetişkin çalışanlar, çalışma karşılığı ve geçen süre sayesinde aldıkları ücret artışı nedeniyle iş değişikliği yapmayı daha zor tercih etmektedirler. Buna ek olarak işten ayrılma zamanı yaklaşan çalışanların iş doyumlarında düşüş olduğu da görülmektedir. Yaşları daha yüksek olan çalışanların teknolojideki değişiklikleri takip etmekte ve değişime uyum sağlamakta çeşitli zorluklar yaşamaları da iş doyumunu olumsuz yönde etkilemektedir
Cinsiyet ve İş Doyumu İlişkisi
İş doyumunu sadece cinsiyete göre değerlendirmek doğru bir yaklaşım değildir. Bir iş yerlerinde kadın ve erkek aynı şeylerden motivasyon artımı yaşamazlar. Çalışanların cinsiyetleri çalıştıkları işe karşı tutumlarını ve işe karşı beklentilerini etkilemektedir. İş doyumu ve cinsiyet farklılıklarını ele alan araştırmaların sonuçlarına bakıldığında, farklı görüşler bulunmaktadır. Cinsiyet farklılıklarını detaylı bir şekilde inceleyen bir araştırma sonucuna göre kadınların erkeklere oranla iş doyumu düşük bulmuştur. Araştırmacılar bu sonucu cinsiyet değişkenine bağlamak yerine, kadınların erkeklere oranla daha düşük ücret almaları, sadece erkeklerin çeşitli promosyon fırsatlarına sahip olmaları, erkeklere oranla aynı şartlar altında çalışmadıkları, yükselme imkanı olmayan iş alanlarında çalıştırıldıkları için olduğunu savunmuşlardır. Genel olarak kadın ve erkek iş doyumu farklılıklarını araştıran çalışmalara bakıldığında çalışanların cinsiyet ayırt etmeksizin koşulları eşit olduğunda iş doyumu konusunda bir farklılık göstermediği de görülmektedir.
Organizasyon İş Doyumunu Nasıl Kontrol Eder
İş doyumu dinamik bir yapıya sahiptir. Hızla yükselebildiği gibi düşebilir. İş yerinde her çalışanın iş yerindeki adalete güvendiğinden emin olunmalıdır. Organizasyon ücret, terfi, takdir, ödül, cezalandırma gibi iş yeri içinde uygulanan sistemlerin her birinin ayrı ayrı adil ve eşit şartlarda çalışanlarına uygulandığından emin olmalıdır.
Uzm. Adli+Klinik Psk. Ebru Çorbacı
