Çocuğun dilediği gibi davranmasına izin veriyorsanız dikkat!
Uzman Adli Klinik Psikolog Ebru Çorbacı, bu haftaki yazısında çocuklarının dilediği gibi davranmasına izin veren ailelere uyarılar yaptı. Çorbası, çocuğa verilen sınırsız özgürlüğün çocuğun gelişiminde olumsuz etkilere neden olacağını açıkladı ailelere önerilerde bulundu.
İşte o yazı
Ailenin çocuğa davranış şekli çocuğun her açıdan sağlıklı bir şekilde gelişim sağlayabilmesi için en önemli faktörlerdendir. Serbest tutumu benimseyen aile çocuğuna aşırı sevgi ve ilgi gösterir. Sevgi ve ilgi gösterirken çocuğu kontrol etmekten uzaktır.
Serbest/İzin Verici Anne Baba Tutumu Davranışları
Bu tutumu benimseyen ebeveynler çocuğun dilediği gibi davranmasını istemektedirler. Çocuğun üzerinde ailenin bir kontrolü bulunmamaktadır. Aile çocuğuna sınır ve kural öğretmez. Aile tarafından çocuğa aşırı özgürlük ve davranış serbestliği verilmektedir. Aile çocuğa her konuda müdahaleden kaçınır. Genellikle anne ve babanın çocuğa varlıklarını hissettirmeleri için çocuğun hayatında büyük bir problem olması gerekmektedir. Ebeveynlerin bu şekilde davranmalarının temel sebebi çocuğun doğruyu ve yanlışı yaşayarak öğrenmesini istemeleridir. Bu yüzden aile çocuğa neyi yapması ya da yapmaması konusunda bilgi vermekten kaçınır. Çocuğa sınırsız özgürlük verilir. Aile çocuğun kurallara uyması beklemez. Genellikle bu tutumu benimseyen ebeveynler kendi çocukluk dönemlerinde yaşayamadıklarını çocuklarının yaşamasını istemektedirler. Ailenin temel amacı çocuklarına hizmet etmek ve onları çok mutlu etmektir.
Serbest Anne Baba Tutumunun Çocuğun Kişilik Gelişimine Etkisi
Ailenin çocuğun etrafında pervane olması çocuğa hem bu dönemde hem de yetişkin hayatında sürekli etrafındaki bireylerden çeşitli hizmetler beklemesinin doğal hakkı olduğu düşündürür. Genellikle çocuktaki hizmet beklentisi durumu hayatında diğer bireylerle iletişim problemleri yaşamasına neden olur. Çocuk tüm ilişkilerinde kendisine anne ve babası gibi davranılmasını bekler. Aile dışındaki bireylerle ilişkilerinde kendi ihtiyaçları ön plana çıkmadığında hayal kırıklıkları yaşar. Her bireyin olduğu gibi çocuklarında kurallara ve sınırlara ihtiyacı vardır. Çocuğa sınır ve kuralları öğretmek anne babanın sorumluluğundadır. Çocukların içinde yaşadıkları dünyaya uyum sağlayabilmek, iyi ilişkiler kurabilmek için kuralları anlamaya ihtiyacı vardır. Aile tarafından konulan sınır ve kurallar çocukların onlardan ne beklenildiği, ne kadar ileri gidebileceklerini bilme ihtiyaçlarına cevap olur. Sınır koymak, çocuğun kendisini iyi ve güvende hissederek hareket edebileceği alanı belirlemeye yardımcı olan işaretleri çocuğa sunmaktır. Serbest aile tutumunu benimseyen ailenin çocuğa sınırını belirlememesi çocuğun davranışlarına yansır. Çocuk neyi ne kadar yapabileceğini bilmez. Genelde bu çocuklar kurallara uymayan ve sınırlarını bilmeyen kişilik yapıları sayesinde ciddi iletişim problemleri yaşarlar. Özellikle bu tutumu benimseyen ailenin çocukları okul ve sosyal ilişkilerinde başarısız, topluma uyum sağlama problemleri ile gündemde olur. Genelde bu çocuklar hayatında hiçbir sınır olmadığı için ait olma duygusunu hissedemezler.
Ailenin çocuğun her istediğini sorgulamadan sadece dünyada kendisi varmış gibi yerine getirmesi, çocuğun benmerkezci olmasını sağlar. Bu çocuklar genelde başkaları ile iş birliği yapmayı öğrenemezler. Ailenin çocuğa kuralları öğretmemesi sayesinde çocuk ilk kurallarla okulda tanışır. Çocuk okul hayatında kurallarla karşı karşıya kalınca ciddi kurallara uyum problemleri yaşar. Ailenin aşırı izin verici ve serbest tutumu sayesinde çocuk başarıya ulaşabilmesi için duygularını kontrol edebilmeyi ve sabretmeyi öğrenemez.
Ailenin çocuğa her konuda izin verici oluşu çocuğun yaşına uygun olgun davranma yeteneği geliştirmesini engeller.
Aşırı izin verici aile tutumu sayesinde çocuk genelde;
- İstek ve arzuları dışında davranıldığı zaman sevilmediği, önemsenmediği hissine kapılır. Özellikle ikili ilişkilerinde kendi istediği olmadığı zaman ciddi hayal kırıklığı yaşar.
- Aile içinde her istediğini elde eden çocuk bir süre sonra elde ettiği şeylerden kolay sıkılır ve ya doyumsuz olur.
- Arzu ve isteklerini kontrol etmede güçlük yaşar.
- Okul veya toplu sosyal kuralların ön planda olduğu ortamlarda kurallara uyma sorunu yaşar.
- Hayatının her evresinde grup içinde iş birliği ile çalışma gereken ortamlarda ciddi sıkıntı yaşar.
Öneriler;
- Çocuklara kural konulurken nedeni mantıksal bir sürece dayanılarak anlatılmalıdır.
- Kuralları uygulamada ailenin tutarlı davranması gerekmektedir.
- Aile kurala uyulduğu ve uyulmadığı zaman ne olacağı konusunda çocuğa açık olmalıdır.
- Çocuğa bir kuraldan beklenilenin ilişkileri düzene sokarak diğer insanlarla birlikte yaşadığımız hayatın kalitesini artırmak olduğu hakkında bilgi verilmelidir.
