Uyuşturucu kullanan insanlar neler yaşıyor? Uyuşturucu İle İlgili Yanlış İnançlar neler?
Uzman Adli Psikolog Hazar Çoli Yıldırımer Uyuşturucu Maddeler ve Madde Bağımlılığı Hakkında Voice of the Island’a bilgi verdi. Yıldırımer, “Bağımlılık bir hastalıktır ve madde bağımlısı olan kişilerin yardıma ihtiyacı vardır. Bunu bilerek yaklaşım göstermemiz çok büyük önem taşımaktadır” dedi.
İnsanlara sakinleştirici etki veya keyif veren ayrıca uyarıcı etkileri olan, giderek daha fazla alma isteği ile sonuçlanan, bırakıldığında ise yoksunluk belirtileri ve birçok kötü etki doğuran kimyasal maddelere ve ilaçlara uyuşturucu madde adı verilmektedir. Zararlı etkileri bilindiği halde uyuşturucu maddelere karşı duyulan sürekli alma isteğinin engellenememesine ve tekrar tekrar kullanmasına, uyuşturucu madde bağımlılığı denir. Kişi tüm kötü sonuçlarını yaşayıp görmesine rağmen yine de alma ve kullanma isteği vardır.
Psikolojik ve Fiziksel Bağımlılık
Genellikle uyuşturucu maddelerin kişilerde oluşturduğu bağımlılık iki şekilde görülmektedir. Psikolojik Bağımlılık: Maddeye alışma, arzu etme, onsuz yapamayacağına inanma halidir. Madde alınmadığı taktirde kaygı artışı ve sinir gibi psikolojik belirtiler ortaya çıkabilir. Uyuşturucu madde kişileri mutlu, neşeli, eğlenceli, daha özgüvenli, gergin, heyecanlı, algıları daha açık, şaşkın ve hayal görebilecek duruma getirmektedir. Ortaya çıkan bu birçok değişikliğin sebebi, uyuşturucu maddenin beyinde yaptığı değişiklikler ayrıca beyindeki algılayıcıları etkileyerek değiştirmesidir.
Maddenin kişiye göre bu şekilde keyif verici durumda olması, onlara göre bu “keyif durumu”nu tekrar tekrar yaşamak istemeleri, psikolojik bağımlılığı ortaya çıkarmaktadır. Psikolojik bağımlılık; bir maddeyi kullanmanın ardından bir kez daha sonra yine bir kez daha kullanma isteğinin gelmesi olarak da tanımlanabilir. Kişideki bu tekrar kullanma isteği ayni gün içinde olabileceği gibi, 2-3 gün sonra veya 2 hafta sonra bile olabilmektedir. Psikolojik bağımlılıkta, kişide yoksunluk belirtileri görülemez.
Fiziksel Bağımlılık: Maddenin varlığına karşı duyulan fiziksel bir ihtiyaçtır. Madde vücuda alınmadığı takdirde bulantı, kusma, terleme, titreme ve üşüme gibi olumsuz belirtiler ortaya çıkabilir. Maddenin alımından sonra vücutta birçok değişiklik yaşanmasıdır. Uyuşturucu madde organlarda ve beyinde bir dizi değişiklikler yaratır. Bunun ardından fiziksel bağımlılık gelişir ve uyuşturucu madde alınmadığı takdirde yada azaltılmaya-kesilmeye çalışıldığında, vücut ayni etkiyi almadığı için yoksunluk belirtileri görülmeye başlar.
Fiziksel bağımlılığın en önemli göstergesi; yoksunluk belirtilerinin başlaması ve yaşanmasıdır.
Genellikle psikolojik ve fiziksel bağımlılık birlikte gelişmektedir. Fiziksel bağımlılık eğer gelişiyorsa, altta bir yerlerde mutlaka psikolojik bağımlılığın da geliştiğini görebiliriz. Ayni zamanda kişide fiziksel bağımlılık geliştiğinde ise bağımlının kendini rahatsız eden belirtilerden yani yoksunluk belirtilerinden kurtulması için tekrar madde kullanması gerektiğini keşfetmesi çok uzun sürmez. Bu durum ise uyuşturucu maddenin tekrar kullanılmaya başlamasında psikolojik ve fiziksel baskıların olduğu anlamına gelmektedir. Fiziksel ve psikolojik olarak kişinin yaşadığı bu huzursuzluk durumundan kurtulma da daha güçlü bir psikolojik bağımlılığı ortaya çıkartır.
Uyuşturucu Madde İnsanlara Ne Yaşatıyor?
En önemli noktalardan birisi ise; psikolojik bağımlılık gelişirken diğer yandan kişilerin uyuşturucu madde kullanırken ne his, ne duygu yaşadıklarıdır. Bu yaşanılan değişik his ve duyguların psikolojik bağımlılık üzerinde çok büyük etkisi vardır.
Genel olarak uyuşturucu maddelerden bahsedecek olursak; bazılarının yatıştırıcı etkisi varken bazıları da tam aksine enerjiyi yükseltmektedir. Maddenin yarattığı bu etkilerde kişilerin farklı duygu ve hisler yaşamasına neden olmaktadır. Bu his ve duygularda psikolojik bağımlılığı geliştirmektedir.
Örneğin; kişi eğer kendine güvenmeyen ve içe kapanık biri ise; madde kullandıktan sonra tam tersine dışa dönük, konuşkan, özgüveni artan bir kişi haline gelebiliyor. Bu durumu yaşayan kişi de çözümü madde kullanmak olarak görüyor. Normalde özgüvenini artırmanın yolunu bulamazken bir anda madde bunu sağladığı için tamamen maddeye sarılıyor. Aslında özetle kişi kolay yolu seçiyor. Aslında madde kişide özgüveni arttırmıyor ama onun öyle hissetmesini sağlıyor. Böylelikle de kişilerde psikolojik bağımlılık gelişebiliyor.
Yada; mutsuz olan bir kişi, madde kullanınca gittiği hayal dünyasında yani aslında kendi beyninde oluşturduğu diğer dünyasında çok mutlu oluyor ve böylelikle kendi hayatından almadığı zevki madde kullanınca gittiği hayal dünyasından alacağını sanıyor, halbuki gittiği hayal ve mutlu dünyasını zaten kendi beyni yaratıyor. Eğer kişi madde kullanmadan hayatını nasıl mutlu hale getirebileceğinin yolunu bulsa madde kullanımındaki bu hisler çok etkili olmaz. Ama maddenin etkisi psikolojik bağımlılık yarattığı için kişi her defasında bu yolu seçmektedir.
Uyuşturucu Maddeler İle İlgili Yanlış İnançlar
- Bir kere kullanmaktan bir şey olmaz.
- Ben bağımlı değilim.
- Arada bir kullanırsam bağımlı olmam.
- Esrar, sigara gibidir, tehlikeli değildir.
- Benim iradem güçlüdür istediğim zaman bırakırım.
- Uyuşturucu sadece kullanan kişiye zarar verir.
- Uyuşturucu kullanan tüm insanlar kötüdür.
- Uyuşturucu bağımlıları tedavi edilemez.
- Uyuşturucu zihni açar, kişiyi daha yaratıcı ve bilge yapar.
- Uyuşturucu kişiye özgüven ve cesaret verir.
Burada bulunanlar yanlış inançlardan sadece bazılarıdır. Bunlar gibi daha birçok uyuşturucu madde ile ilgili söylenen ve inanılan yanlış inançlar bulunmaktadır.
Bunları öğrenerek çevremize de yayarsak en azından kısmi olarak yanlış bilinen düşünceleri düzeltebiliriz. Bağımlılık bir hastalıktır ve madde bağımlısı olan kişilerin yardıma ihtiyacı vardır. Bunu bilerek yaklaşım göstermemiz çok büyük önem taşımaktadır.
