Sizi daha yakından tanıyabilir miyiz?
Merhaba, adım Maro Emmanuel, Lefkoşalıyım. Annem ve babam ikisi de mülteci, Lefkoşa’nın Maronit ve Kıbrıslı Türk köyü olan Ayia Marina Skilluras’lıdırlar Dolayısıyla Maronit kimliğim oraya bağlıdır. Uzun zaman İngiltere’de yaşadım, orada okudum ve çalıştım.
Maronitlerin Kıbrıs’ta nüfus çoğunluğu ne kadardır ve hangi köylerde yaşıyorlar/ikamet ederler?
Kıbrıs’ın Maronitleri yaklaşık 6000 kişi ve şimdi bütün Kıbrıs’a yaygındırlar. Eskiden Girne’nin Kormacit , Karpasia, Asomatos adlı köylerinde ve Lefkoşa’nın Ayia Marina Skilluras köyünde kalırlardı. Kormacit’te hala oturmaya devam eden Maronitler var ve Kormacit kendi dilleri Kıbrıs Maronit dili konuşulan tek yerdir.
Sizce Maronıtler’ın Kıbrıs sorunuyla ilgili düşünceleri nedir?
Maronit toplumu her zaman Kıbrıs’lı Turk ve Kıbrıs’lı Rum toplumunun arasında kalan bir toplumdur . Tartışmaların dışında olduğumuz için ve Kıbrıs’lı Rum olmadığımız için, Kıbrıs Yunanistan’ındır diye genel olan felsefe bizi kapsayamıyordu ve bu durum bizi büyük bir oranda Kıbrıs’lı Turk’leri hissetmemize yardım etti, ‘Bizde Kıbrıslıyız’ dediklerinde onları daha iyi anlayabiliyorduk, hissediyorduk onları çünkü bizde aynı durumdaydık, bazen Kıbrıs kültürünün bizi dışladığını hissediyorduk. Bu nedenle Kıbrıs’lı Turk’le daha yakına geldik. Ayia Marina karışık bir köydü yani kelimenin tüm anlamıyla karışık. Maronit ve Kıbrıs’lı Turk aileler vardı. Ben Maronitli diye biliniyorum ama biliyorum ki Kıbrıs’lı Turk yakınlarım var özelliklede anne tarafından, bir Maronitle Kıbrıs’lı Turk düğünü olmuş ve 5 çocukları olmuş, üçüne Kıbrıs’lı Turk ismi diğer ikisine de Kıbrıs’lı Rum ismini vermişler. Yani iki toplum iyi geçinebiliyordu.
Ayrıca belirtmek istiyorum ki Kıbrıs’lı Türk köylülerimizle beraber Ayia Marina için bir inisiyatif grubumuz var ve çok güzel başarılarımızda oldu. Bu bir işbirliği örneğidir.
Maronitlere Kuzey Kıbrıs’ta bulunan köyleri iade edilirse çözüm olmadan bu köylere dönerler mi ?
İnanıyorum ki çoğu mülteci geri dönmeyecektir. O kadar uzun zaman geçti, insanlar yaşamlarını başka yerlerde kurdular, bu bir masaldır. Ama Kormacit’a örnek olarak bakabiliriz. Orada Maronitlerin hayatı devam etti ve hala devam ediyor, bu bazılarının geri dönmesi için neden olabilir. Şahsen beni, Maronit köylerinin hangi topluma Kıbrıs’lı Turk ve Kıbrıs’lı Rum toplumuna bağlı olacağı hiç ilgilendirmiyor, benim için önemli olan şey çözüm olması ve eğer bunun için Maronit köylerinin Kıbrıs’lı Turk toplumuna bağlı olması gerekecekse benim için hiçbir sorun yoktur. Ama bazıları Kıbrıs’lı Rumlar ile daha çok sene beraber oldukları için Maronit köylerinin Kıbrıs’lı Rum toplumuna ait olmasını daha doğru buluyorlar. O yüzden bazısı dönebilir ve bazısı dönmez.
Maronitlerin şimdiki en büyük sorunu Kıbrıs’lı Rum toplumuna asimilasyonudur ve hepsinin tek istediği şey otonomi ve haklarına sahipleşebilmektir.
Fotini Tontikidou
Voice of the Island, 2017
