KIBRISLI RUM YAZAR SMİRLİ: “İLK HATAMIZ ZÜRİH’İ BİR DURAK OLARAK ALGILAMAKTI…”
Angeliki Smirli, Baf doğumlu bir Kıbrıslı Rum. Türkçeye çevrilen “Yanılsama” adlı romanında, 1950’lerden günümüze etnik milliyetçiliğin Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkleri nasıl böldüğünü ve karşıt kutuplara ayırdığını anlatıyor.Kitabı, benzerlerinden ayıran en çarpıcı özellik ise Kıbrıslı Rum bir yazarın, hikâyeyi bir Kıbrıslı Türk’ün gözünden kaleme almış olması… Yanılsama, iki toplum arasında yaşanan tüm çatışmalara rağmen dostlukları bozulmayan Orhan ve Odiseas’ın hikâyesini anlatıyor.Kitabını Kıbrıslı Türklerin 50-60 yıllık sürede neler yaşadıklarını gerçekçi bir şekilde anlatmayı bir borç bildiği için yazdığını söyleyen Smirli, “Yanılsama”yı, “60 yıl bu tarihin içinde yaşamış bir Kıbrıslı Rum’un gözünden çözüme katkı sağlayacak bir eser” olarak tanımladığını dile getiriyor kendisiyle yaptığımız röportajda…1950’lerin sonundan itibaren toplumlararası çatışmaları birebir yaşayan Angeliki Smirli, toplumların Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kurulması için imzalanan Zürih Anlaşması’nı Taksim ve Enosis’e giden bir durak olarak gördüğünü ve bunun geçmişte yapılan en önemli hatalardan olduğunu söyledi.Smirli’yle birlikte röportaj yaptığımız, kitabın çevirmeni Düriye Gökçebağ ise kitabın iki toplumun yakınlaşmasına katkı sağlayacağını vurguladı… Gökçebağ geçmişin hatalarının Kıbrıs’taki toplumları daha güzel bir geleceğe taşıyacağına duyduğu inancı dile getirdi.
İşte Smirli ve Gökçebağ ile yaptığımız röportaj:
KİTABI YAZMAYA SİZİ NE İTTİ?
Bu kitabı yazma nedenim Kıbrıslı Türklere duyduğum borçtur. Kıbrıslı Türklerin son 50-60 yıllık sürede neler yaşadıklarını gerçekçi bir şekilde anlatmayı kendime bir borç bildiğim için yazdım bu kitabı.
Rumların da anlattığım konularla yüzleştiği kitaptır Yanılsama. Biz kapılar açılana kadar Denktaş’ın söylemlerini baz alırdık, onlara inanırdık. Kapılar açıldıktan sonra neyin ne olduğunu anladık. Mesela Kıbrıslı Türklerde bize karşı nefret kin olduğunu sanırdık ama gördük ki Kıbrıslı Türklerin böyle bir durumu yok. İletişime geçebildik Kıbrıslı Türklerle ve gördük ki onlar da çok acılar çekti, onların da kayıpları vardı… Kitaptaki amacım da zaten Kıbrıslı Türklerin 1964’ten bu yana çok acıları çektiğini anlatmak.
“ZÜRİH’İ BİZ ENOSİS’E SİZ TAKSİM’E GİDEN BİR DURAK OLARAK ALGILADIK”
BU GÜNKÜ DENEYİMİNİZLE GEÇMİŞE GİDEBİLSENİZ KENDİNİZE VE İKİ TOPLUMA NELER SÖYLERDİNİZ?
Gerçek şu ki iki taraf da hata yaptı. Olayları yaşarken şimdiki gibi sakin şekilde bakmak kolay değildir. İlk hatamız o dönem biz de siz de Zürih’i bir durak olarak algıladık. Bizim için Enosis’e sizin için Taksim’e gidecek bir durak… Yani ne Kıbrıslı Türkler ne de Kıbrıslı Rumlar Zürih anlaşmasını ne sevdi ne benimsedi ne de inandı. Sadece halk değil liderlik de inanmadı.
Şimdi iki taraf da keşke Zürih olsaydı diyoruz ama…
“TOPLUMLAR ÇÖZÜME HAZIR”
ÇÖZÜM OLACAĞINA İNANCINIZ VAR MI?
Umudum var. Sanıyorum iki toplum da çözüme hazır. Belki bulunacak çözüm Zürih’ten de daha iyi olur. Çünkü bu sefer anlaşma Zürih gibi bir durak olarak algılanmayacak.
Bu bakımdan toplumlar bilinçli. Nasıl bir çözüm istediğini nasıl bir çözüm kabul edeceğini biliyor.
OLASI BİR ÇÖZÜMLE İLGİLİ KORKULARI NASIL DEĞERLENDİRİYORSUNUZ?
Evet, korkular var ama iki toplum sorun yaşadıklarından daha uzun süre beraber barış içinde yaşadı. Ben de Kıbrıslı Türklerle birlikte yaşadım. Benim için Rum neyse Türk de oydu. Dükkânlarından da alışveriş yapardık. Başka ilişkilerimiz de vardı.Dışarıdan müdahale olmadığı sürece toplumlar arasındaki ilişkiler bozulmaz.Bulunacak çözüm adil olduğu sürece yaşayabilir. Ancak eğer bir taraf kendini mağdur olmuş hissederse çözüm yaşamayacaktır.Bunun için iki toplumun da insan haklarına saygı gösteren bir çözüm gerekli
DÜRİYE GÖKÇEBAĞ: “SAĞLAM VE KALICI BİR BARIŞIN TEMELLERİ GEÇMİŞLE YÜZLEŞEBİLMEKLE ATILABİLİR”
Ardından kitabın çevirmeni Düriye Gökçebağ’a dönüyoruz… Gökçebağ da kitabı çevirmeyi çözüme katkı koymak adına bir borç bildiğini anlatıyor…
BU KİTABI ÇEVİRMEYE SİZİ NE MOTİVE ETTİ?
Yazarın söylediği gibi ben de bu kitabı çevirmeyi bir borç bildim çünkü her bireyin artık elinden ne geliyorsa o yöntemle iki toplumun yakınlaşmasına ve çözüme katkı koyması gerektiğine inanıyorum. Ben de bu şekilde katkı koymak istedim.
Ayrıca kitabın 1974 öncesi Baf’taki Kıbrıslı Türklerin yaşamını konu almasının da büyük etkisi oldu çünkü ben de Baf göçmeni bir ailenin çocuğuyum.
KİTAPTA TASVİR EDİLENLER AİLENİZDEN DUYDUKLARINIZLA ÖRTÜŞÜYOR MU?
Büyük oranda örtüşüyor. Çünkü bu kitapta gerçek tarafsız bir tarih anlatımı da var. Halkın içinden halkın ağzından bir anlatım var kitapta.
Zaten insanların acıları yalan söylemez acının etnik bir kökeni yoktur.
NE GİBİ ZORLUKLAR YAŞADINIZ ÇEVİRİYİ YAPARKEN?
Yaşanmış olaylar çoğunlukla gerçek hayattan alındığı için kişi isimleri ve yer isimlerinin doğru çevrilmesine özen gösterdim. Bildiğiniz gibi yer isimlerinde ciddi bir kavram kargaşası var.
Yaşanmışlıklara duyduğum saygıdan özel isimleri de o dönemde bilindiği gibi tutmaya özen gösterdim. Bunun için bilgisi olabilecek uzmanlardan bilgi aldım.
Çeviriye hakkını vermek ve eserin edebi değerini kaybetmemesi için bu gibi kavramların düzgün aktarılması gerektiği inancındayım.
SİZCE KİTAP İKİ TOPLUMUN YAKINLAŞMASINA KATKI SAĞLAYAN BİR ESER Mİ?
Buna benzer edebi eserlerin karşılıklı olarak çevrilmesi ve iki topluma kazandırılması barış kültürünün oluşturulması açısından büyük önem taşır.
Artık barışacak olan toplumlardır… Çözüm masada barış ise insanlar arasında olur. Sağlam ve kalıcı bir barışın temelleri ise geçmişle yüzleşebilmekle atılabilir.
Geçmişin hatalarının bizi güzel bir geleceğe taşıyacağına eminim…
Voice Of The Island 2017.
