Türkiye Cumhuriyeti (TC) Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Birleşmiş Milletlerce tanınan meşru Libya hükümeti ile dayanışmamız, ülkede ateşkese, birliğe ve yeni bir başlangıca giden yolu açtı. Libya’da yaraların sarılmasına, yeniden imara, kalkınmaya yönelik desteğin bilhassa bu kritik süreçte artırılması önem arz ediyor.
Çözümsüzlüğün yaşattığı sıkıntıları bugün aramızda bulunan Azerbaycan, Gürcistan ve Ukraynalı dostlarımız da tecrübe ettiler, halen de ediyorlar. Bu yükü Kıbrıs meselesi bağlamında biz zaten yıllardır taşıyoruz. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Cenevre’de sunduğu egemen eşitliğe dayalı, iki devletli çözüm önerisini destekliyoruz.
Akdeniz’in bir barış, refah ve iş birliği alanı olmasını arzu ediyoruz. Tüm paydaşların katılacağı Doğu Akdeniz Konferansı önerimiz halen masadadır. Doğu Akdeniz’deki enerji kaynaklarının cepheleşme yerine iş birliğine vesile olması bizlerin elindedir. Komşumuz Yunanistan’la son dönemde yakaladığımız ivmeden memnuniyet duyuyoruz. Müttefikimiz Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği ile de olumlu çerçevesinde iş birliğimizi güçlendirmek istiyoruz.” dedi.
Erdoğan, NEST Kongre Merkezi’nde düzenlenen, Antalya Diplomasi Forumu”ndaki konuşmasına kendisini dinleyenleri selamlayarak başladı.
Antalya Diplomasi Formu’nun bu buluşmasında devlet ve hükümet başkanlarıyla bir araya gelmekten büyük bir memnuniyet duyduğunu belirten Erdoğan, “Türk turizminin başkenti, Akdeniz’in incisi bu güzel şehrimize, Antalya’ya hoş geldiniz.” dedi.
Foruma katılan davetlilere teşekkür eden Erdoğan, “Tarihi, kültürel zenginlikleri ile dünyaca ünlü Antalya’mızda sizleri geleneksel Türk misafirperverliği ile ağırlamanın bahtiyarlığı içindeydim.” ifadelerini kullandı.
Bölgenin ve dünyanın meselelerini konuşmak, tartışmak ve bunlara çözüm yolları üretmek için bu forumun düzenlendiğini dile getiren Erdoğan, foruma Antalya’nın ev sahipliği yapmasının tesadüf olmadığını, Antalya’nın tarih boyunca medeniyetlere beşiklik yapmış, insanlık tarihine yön vermiş, kıtaların kavşak noktası Akdeniz’in en güzel şehirlerinden biri olduğunu söyledi.
Erdoğan, tıpkı Akdeniz gibi Antalya’nın da farklı kültürlerin ortak yuvası ve yurdu olduğunu belirterek “Asırlardır her kökenden, her inançtan insanı barış içinde bir arada yaşatan Antalya’mız, diplomasinin de merkezinde yer almıştır.” diye konuştu.
“SIKILI YUMRUKLARI GEVŞETECEK DİPLOMASİDİR”
Diplomasinin insanlığın toplu halde yaşamaya başladığı tarihlerden beri var olan, kullanılan, üzerinde kafa yorulan bir alan olduğunu ifade eden Erdoğan, daha yakın bir tarihteki tanımıyla savaş ve barış güçleri arasındaki dengeyi oluşturan diplomasinin, önleyicilik vasfıyla önemini sürekli artırdığını vurguladı.
Erdoğan, iletişim teknolojileri, internet, sosyal medya ve artan küreselleşme ile diplomasinin alanının da genişlediğini belirterek, bugün diplomasi denilince sadece devlet ve hükümet yetkilileri arasında kapalı kapılar ardında yapılan görüşmelerden bahsedilmediğini, bu kavramla aynı zamanda kamu diplomasisinden kültür diplomasisine, turizm diplomasisinden ticaret diplomasine kadar çok geniş bir yelpazede yürütülen çalışmaların da kastedildiğini aktardı.
Politika aktörleri kadar, diplomasinin icra edildiği platformların da değişip çeşitlendiğini dile getiren Erdoğan, şöyle devam etti:
“Artık siyasetçiler ve diplomatlarla birlikte sivil toplum kuruluşları, iş dünyası, medya ve üniversiteler arasındaki temaslar da dış politikayı şekillendiriyor. Giderek daha fazla gündeme gelen dijital diplomasi de yine bu dönemin kazanımlarından biridir. Diplomasinin alanının bu kadar genişlemesi, gerilimlerin azaltılmasında insanlığa şüphesiz büyük fırsatlar sunuyor. Sıcak çatışmaların yıllarca devam ettiği günümüzde diplomasi sanatının önümüze açtığı yeni kulvarlara olan ihtiyacımız da artıyor. Dönem sorunların suhuletle çözümünde diplomasinin inceliklerini dışlama değil, daha fazla devreye alma dönemidir. Hep söylediğimiz gibi sıkılı yumruklarla müsafaha olmaz. İşte bu sıkılı yumrukları gevşetecek en etkili yol hala diplomasidir.”
“VİZYONER DİPLOMASİ PRATİĞİNİ HAKİM KILMALIYIZ”
“Dünyadaki değişimi doğru okuyan, gelecek nesilleri için çözümler üreten, maziden süzülüp gelen birikimi yeniden yoğurarak istikbale taşıyan, vizyoner bir diplomasi pratiğini hakim kılmamız gerekiyor.” diyen Erdoğan, karşı karşıya olunan tehditlerin büyüklüğünün uluslararası planda dayanışmayı ve iş birliğini zaruri kıldığını vurguladı.
Küresel koronavirüs salgınında, bu ihtiyacı herkesin bir kez daha hissettiğini belirten Erdoğan, “Uluslararası toplum elindeki tüm araçlara rağmen salgının yıkıcı etkilerini yönetmede maalesef iyi bir imtihan veremedi. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, tarihin en büyük sağlık krizini ancak 100 gün sonra gündemine alabildi.” dedi.
Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Tropik adalardan Sibirya’ya kadar dünyanın en ücra yerlerini dahi etkileyen salgın karşısında iş birliği, yerini korumacı ve rekabetçi politikalara bıraktı. Milyarlarca insanın yükü sadece dayanışmayla hafifleyecekken, Afrikalı kardeşlerimiz, Asyalı, Latin Amerikalı dostlarımız, kaderlerine terk edildi. Salgının dünya ölçeğinde adaletsizlikleri keskinleştirdiğini, zenginle fakir arasındaki uçurumu daha da derinleştirdiğini görüyoruz. Birçok ülkede toplumsal huzursuzlukların nüksetmesi, düzensiz göç yollarının tekrar hareketlenmesi, Akdeniz’de ölümlerin artması bunun en çarpıcı örneklerindendir. Bu süreçte Türkiye olarak ‘dost kötü günde çağrılmadan gidendir’ inancıyla dünyanın dört bir yanındaki dostlarımızın imdadına koşmaya çalıştık.”
“YERLİ AŞIMIZI TÜM İNSANLIKLA PAYLAŞACAĞIZ”
Türkiye’den talepte bulunan 158 ülke ve 12 uluslararası kuruluşa sağlık malzemesi gönderdiklerini hatırlatan Erdoğan, Türkiye’de misafir edilen sığınmacıların Türk vatandaşlarından ayrı tutulmadığını, sağlık hizmetlerine erişimlerinin sağlandığını söyledi.
“Salgın döneminde yapılan hataların tekrar etmemesi için aşı milliyetçiliğine fırsat verilmemesi önemlidir.” diyen Erdoğan, aşının şantaj, baskı veya politika dikte aracı olarak kullanılmasının yanlış olduğunu vurguladı.
Erdoğan, yılsonundan önce bitirmeyi planladıkları yerli aşı çalışmalarını, insan odaklı evrensel bir yaklaşımla yürüttüklerine dikkati çekerek “Kullanıma hazır hale gelince yerli aşımızı inşallah tüm insanlıkla paylaşacağız.” dedi.
“YENİ DÖNEMDE DİPLOMASİMİZİ YOĞUNLAŞTIRMAMIZ GEREKEN ALANLARIN BAŞINDA GÜVENLİK KONSEYİ’NİN DAHA KAPSAYICI BİR YAPIYA KAVUŞTURULMASI GELİYOR”
Mevlana’nın “Her gün bir yerden göçmek ne iyi, her gün bir yere konmak ne güzel. Bulanmadan, donmadan akmak ne hoş. Dünle beraber gitti cancağızım. Ne kadar söz varsa düne ait şimdi yeni şeyler söylemek lazım.” sözlerini paylaşan TC Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Sadece siyasetçiler, diplomatlar olarak değil akademisyenler, öğrenciler, iş adamları, sivil toplum kuruluşları olarak topyekun yeni şeyler söylememiz gereken bir dönemdeyiz. Eskinin alışkanlıklarıyla, geçmişin dar kalıplarıyla günümüzün sorunlarına çözüm bulamayacağımız açıktır.” ifadelerini kullandı.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi başta olmak üzere küresel sistemin üzerine inşa edildiği ana yapıların mevcut halleriyle çözümün değil sorunun bir parçası olduğunu ifade eden Erdoğan, “İki kutuplu dünya tasavvurunun bize dayattığı bu kurumsal yapılarla 21. yüzyıldaki yolculuğumuzu devam ettiremeyiz. Türkiye olarak ‘Dünya beşten büyüktür’ sancağı altında yürüttüğümüz mücadelenin gayesi eskinin yüklerinden kurtularak yeniyi kucaklamaktır.” dedi.
Yaklaşık 8 milyar insanın kaderinin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi daimi üyesi 5 ülkenin insafına bırakılamayacağını belirten Erdoğan, 190 ülkeye bir süreliğine masada oturma hakkı veren ancak kendi kaderleriyle ilgili söz hakkı tanımayan bir sistemin adalet üretemeyeceğini söyledi. Adaletin bulunmadığı yerde çatışma ve gerilimin eksik olmayacağını aktaran Erdoğan, şöyle devam etti:
“Yeni dönemde diplomasimizi yoğunlaştırmamız gereken alanların başında Güvenlik Konseyi’nin daha kapsayıcı bir yapıya kavuşturulması geliyor. Statükodan çıkar sağlayanlar elbette kendilerine asimetrik güç veren bu imkanı paylaşmak istemeyeceklerdir. Hatta reform taleplerini dile getiren ülkeleri dışlamaya, susturmaya yönelik gizli-açık baskılar da olur. Türkiye ile ilgili son dönemde sık sık tedavüle konulan eksen tartışmaları, bu hazımsızlığın işaretidir. Bu art niyetli suni, hakikatlerle bağdaşmayan tartışmaların bizim cesaretimizin kırmasına müsaade etmiyoruz. Hem vatandaşlarımızın hem evlatlarımızın hem de tüm insanlığın geleceği adına hakkı ve adaleti savunmaya devam ediyoruz, devam edeceğiz. Bunun uzun, yorucu ve çetin bir süreç olduğunun şüphesiz bilincindeyiz. Sabrın acı, meyvesinin ise tatlı olduğunu gayet iyi biliyoruz. Siz dostlarımızın bu konuda bizimle aynı hissiyatı taşıdığınıza inanıyor, desteğinize güveniyoruz.”
“TÜRK DİPLOMASİSİ GÜCÜNÜ DEĞİŞEN ŞARTLARA AYAK UYDURMAK KABİLİYETİNDEN ALIYOR”
TC Cumhurbaşkanı Erdoğan, Mevlana’dan ilhamla Antalya Diplomasi Forumu’nun temasını “Yenilikçi Diplomasi, Yeni Dönem, Yeni Yaklaşımlar” olarak belirlediklerini bildirerek “Dünya hızla değişirken devletlerarası ilişkilere bakışımızı ve diplomasimizi de buna uyarlamak mecburiyetindeyiz. Girişimci ve insani dış politika anlayışımızın gerisinde de bu yenileşme ve dönüşüm ihtiyacı bulunuyor. Asırlara sari tecrübe ve engin birikimi yansıtan Türk diplomasisi gücünü değişen şartlara ayak uydurma kabiliyetinden alıyor.” dedi.
Bugünün dünyasında etkin diplomasinin, olaylara geniş açı ile bakmaktan ve sahadaki gelişmeleri yakından takip etmekten geçtiğini anlatan Erdoğan, şunları bildirdi:
“Diplomatik başarı ise gelişmeleri hızlı ve ön alıcı müdahalelerde bulunabildiğiniz takdirde yakalanıyor. Türkiye 252 dış temsilciliği ile dünyanın en geniş 5. diplomatik ağına sahip ülkesi konumundadır. Sadece genişleyen diplomatik ağımızla değil TİKA, AFAD, YTB, Yunus Emre Enstitüsü, Türkiye Maarif Vakfı, Kızılay ve Türk Hava Yolları gibi kurumlarımızla da dünyanın dört bir köşesinde varlık gösteriyoruz. Nitelikli, alanında yetkin diplomatlarımızla ülkemizin çıkarlarını savunurken dünyanın neresinde olursa olsun barışa, istikrara, kalkınmaya ve refaha katkı sağlamak için çaba harcıyoruz. Bu anlayışla attığımız adımların meyvelerini birçok bölgede aldık, alıyoruz.
Komşumuz Suriye’de halkın iradesini yansıtacak bir siyasi çözümün bulunması için var gücümüzle çalıştık. Yaklaşık 10 yıldır 4 milyona yakın Suriyeli kardeşimizi ülkemizde misafir ediyoruz. Sınırımızın hemen ötesinde, zor şartlarda hayata tutunmaya çalışan 5 milyonu aşkın mazluma da yardım elini uzatıyoruz. Suriye’de faaliyet gösteren PKK, PYD, YPG ve DEAŞ gibi terör örgütlerine karşı sahada varlık gösteren ilk ülke biz olduk. Suriye’nin yabancı terörist savaşçılar için bir eğitim ve barınma kampına dönüşmesine müsaade etmedik. DEAŞ’ın Suriye’deki varlığına büyük ölçüde son vererek ülkemizde birlikte Avrupa ve dünyanın güvenliğine de katkı sağladık. Şu an itibarıyla DEAŞ’ın 4 bin 500 mensubunu etkisiz hale getirdik.”
“ULUSLARARASI TOPLUMDAN BEKLEDİĞİMİZ DESTEĞİ ALAMADIK”
Türkiye’nin bugüne kadar 430 bin Suriyelinin güvenli ve gönüllü şekilde topraklarına dönüşünü temin ettiğine işaret eden Erdoğan, “İdlib’deki yerlerinden edilmiş kişilere de briket ev inşası gibi projelerimizle destek veriyoruz. Onları çadırlardan kurtarıyoruz, fedakarca ve samimiyetle yürüttüğümüz tüm çalışmalarda karşılaştığımız sıkıntıları, buradaki pek çok dostumuz yakinen biliyor.” dedi. Erdoğan, gerek terör örgütleriyle mücadelede gerekse Suriye’yi istikrarlılaştırma çabalarında uluslararası toplumdan bekledikleri desteği alamadıklarını söyledi.
Türkiye’de sivilleri katleden canilerin, siyasi sığınmacı statüsü verilerek yıllarca korunup kollanıp himaye edildiğini dile getiren Erdoğan, “DEAŞ ile mücadele kılıfı altında güney sınırımız boyunca bir terör devleti kurulmaya çalışıldı.
PKK’nın her yıl on milyonlarca avro haraç toplamasını engelleyecek birkaç göstermelik operasyon dışında hiçbir kararlı adım ne yazık ki atılmadı. Oysa terörün her türlüsüyle mücadele, dünyaya demokrasi ve hukuk dersi verenler başta olmak üzere herkesin görevidir. Suriye’de barış ve istikrarın sağlanması sadece Türkiye’nin değil hepimizin sorumluluğudur.” ifadelerini kullandı.
“ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEMDE, PERGELİN BİR AYAĞINI TÜRKİYE’YE SABİTLEYİP DİĞERİ İLE AFRİKA’DAN LATİN AMERİKA’YA PASİFİK’TEN ASYA’YA KADAR TÜM COĞRAFYALARA UZANARAK, İŞ BİRLİĞİMİZİ HER ALANDA DAHA DA ARTIRMAYI ÜMİT EDİYORUZ”
TC Cumhurbaşkanı Erdoğan, gelecek dönemde Türkiye’nin Afrika’dan Latin Amerika’ya, Pasifik’ten Asya’ya kadar tüm coğrafyalara uzanarak iş birliğini her alanda daha da artırmayı ümit ettiklerini söyledi.
Erdoğan, Türkiye’nin 2200 yılı aşan mazisiyle dünyanın en köklü devlet geleneğine sahip ülkelerinden biri olduğunu belirtti.
Eski devlet geleneğinin aynı zamanda “eski diplomasi kültürü” demek olduğuna dikkati çeken Erdoğan, “Coğrafi bakımdan Afro Avrasya ülkesi olan Türkiye’nin diplomasisi de bu üç kıtayı kuşatan geniş bir vizyonla yürütülmektedir. Avrupa ile ilişkilerimizi geliştirirken, Latin Amerika’yı Türk Dünyası ile iş birliğimizi güçlendirirken Balkanlar’ı asla ihmal etmiyoruz.” ifadesini kullandı.
Erdoğan, Müslümanlarla birlikte Musevi ve Hristiyanların da kutsal mekanlarına ev sahipliği yapan Kudüs’ün asli kimliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak “Tarihte olduğu gibi bugün de selam yurdu olması için gayret gösteriyoruz.” dedi.
Türkiye’nin salgınla beraber vahim bir hal alan İslam düşmanlığı, yabancı karşıtlığı ve kültürel ırkçılıkla mücadelede en ön saflarda yer aldığını anımsatan Erdoğan şunları kaydetti:
“Yeniden Asya Girişimi’mizle Türk diplomasisinin ufkunu genişletirken kadim bağlarımızın olduğu Afrika ile iş birliğimizi her alanda ileriye taşıyoruz. Bu çerçevede, önce 2008 yılında İstanbul’da, ardından 2014 yılında Malabo’da olmak üzere, iki kez Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi düzenledik. Başbakanlık ve Cumhurbaşkanlığım döneminde, bazılarını birkaç kez olmak üzere 28 Afrika ülkesini ziyaret ettim. Tarihinin en büyük devlet krizini yaşayan Somali’yi bundan tam 10 yıl önce, 2011 yılında eşimle beraber ziyaret eden ilk dünya lideri oldum.”
Erdoğan, geçmişinde sömürgecilik utancı bulunmayan Türkiye’nin, Afrika’nın zengin kültüründen ve birikimden istifade etmek istediğini belirterek “Salgın sebebiyle ertelemek zorunda kaldığımız 3. Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi’ne inşallah eylül ayında Türkiye’de ev sahipliği yapmayı arzu ediyoruz. Önümüzdeki dönemde, pergelin bir ayağını Türkiye’ye sabitleyip diğeri ile Afrika’dan Latin Amerika’ya Pasifik’ten Asya’ya kadar tüm coğrafyalara uzanarak iş birliğimizi her alanda daha da artırmayı ümit ediyoruz.” diye konuştu.
Geniş bir katılımla düzenlenen Antalya Diplomasi Forumu’nun Türkiye’nin bu ufkunu, amacını ve samimiyetini ortaya koyan en önemli girişimlerden biri olduğunun altını çizerek “Forumda siyasetçiler, akademisyenler, sivil toplum kuruluşlarının yanı sıra geleceğin liderleri olacak gençlerimizin de yer alması ayrıca anlamlıdır.” dedi.
TC Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuşmasının sonunda, TC Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu başta olmak üzere, forumun yapılmasında emeği geçen herkese ve foruma katkı yapacaklara teşekkür etti.
(AA)
