Dünyada baskın varyant haline gelen Omicron’un kökenini bulmak, salgınla mücadelede büyük önem taşıyor. Çin’de yapılan yeni bir çalışma, Omicron’un ters zoonozun bir sonucu olduğunu gösterdi. Bilim insanları, corona virüsün önceki varyantlarından 3 kat daha hızlı evrimleşen Omicron’un insan vücudunda gelişemeyeceğini, ancak bir farede ortaya çıkabileceğini gösterdi. Buna göre, insanlar tarafından enfekte edilen bir farede corona virü, çok sayıda mutasyon biriktirdi ve bir yılın ardından insanlara geri sıçradı.
Çin Bilimler Akademisi tarafından yapılan yeni araştırmaya göre, corona virüsün Omicron varyantı (B.1.1.529) farelerde evrimleşti ve insanlara geri sıçradı.
Omicron’un kökenlerini anlamak, mevcut ve ortaya çıkabilecek yeni varyantlarla mücadele büyük önem taşıyor ve şu anda corona virüs araştırmalarının kilit soruları arasında yer alıyor.
OMİCRON’UN ORTAYA ÇIKIŞINA İLİŞKİN 3 VARSAYIM BULUNUYOR
Bununla birlikte, dünya genelinde bilim insanları, şimdiye kadar üç olasılığı değerlendirdiler: Bunlardan ilki, bir süre boyunca bilimsel olarak izlenmeyen bir toplulukta ortaya çıkmış olabileceği. İkincisi uzun süreli bir enfeksiyonu olan bağışıklığı baskılanmış bir hastada corona virüsün mutasyona uğramış olması, üçüncüsü ise ters zoonozun bir sonucu olması.
Son varsayıma göre, corona virüs insanlardan bir hayvanı enfekte etmek için atladı ve bu hayvandan sonra tekrar insanlara sıçradı.
Bilim insanları şimdiye kadar genelde ikinci varsayıma yöneldi. Ancak, Çinli bilim insanlarının Journal of Genetics and Genomics adlı bilimsel dergide yayımlanan son çalışması, üç nedenden dolayı üçüncü olasılığın muhtemel olduğunu ortaya koydu.
OMİCRON DİĞER VARYANTLARA GÖRE 3 KAT DAHA HIZLA EVRİMLEŞTİ
Araştırmacılar, çalışma kapsamında ilk olarak, corona virüsün diğer tüm varyantlarının Alfa ve Beta da dahil olmak üzere ayda 0,45 mutasyon oranında doğal olarak evrimleştiğini hesapladı. Ancak, Omicron varyantındaki mutasyonların sayısı, onun insan konakları içinde doğal bir şekilde evrimleşmediğini gösterdi. Buna göre Omicron, ayda 1,5 mutasyonla üç kat daha hızlı evrimleşti.
MUTASYONLARIN HIZI FARELERLE TUTARLI
Bilim insanları, ardından Omicron varyantındaki mutasyonların moleküler doğasının, insanlarda ilk tespit edildiğinde, corona virüsün insanlarda evrimleştiği zamankiyle aynı olmadığını buldu. Ancak mutasyonların, hayvanlarda, özellikle farelerde tutarlı bir şekilde gelişebileceği görüldü.
Diğer taraftan, bilimsel olarak B.1.1.529 olarak adlandırılan Omicron varyantına en çok benzerlik gösteren ve ataları olarak kabul edilen iki B.1.1 ailesi corona virüsündeki mutasyonlar, Mayıs 2020’eye kadar benzer düzeylerdeydi. Ancak, söz konusu virüsler bu tarihin ardından izlenemez hale geldi.
Sonuç olarak araştırmacılar, yukarıda açıklanan bulguların, corona virüsün fareleri enfekte ederek dikkate değer bir evrimsel sıçrama yaptığı ve kemirgen içinde bir yıldan fazla bir süre boyunca gelişmeye devam ettiğini gösterdiğini vurguladı.
Çalışmanın yazarları, ”Bulgularımız Omicron’un atası olan B.1.1 ailesinden iki virüsün pandemi sırasında (muhtemelen 2020’nin ortalarında) insanlardan farelere sıçradığı ve ters bir zoonotik olay yaşadığını kanıtlıyor. Bu virüsler, 2021’in sonlarında insanlara geri dönmeden önce bir farede bir yıldan fazla bir süre boyunca çeşitli mutasyonlar biriktirerek insanlara geri döndü” değerlendirmesinde bulundu.
TERS ZOONOZ DAHA ÖNCE ENDİŞEYE NEDEN OLMUŞTU
Öte yandan ters zoonoz daha önce birkaç kez gündeme geldi. Bilim insanları geçen yıl, Danimarka’daki bir çiftlikteki vizonların insanlar tarafından corona virüs ile enfekte edildiğini ve hayvanların da virüsü insanlara aktardığını bulmuşlardı. Bu nedenle başta Danimarka olmak üzere birçok ülkede yetiştirilen vizonlar katledilmişti.
