Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), maymun çiçeği virüsünün şimdiye kadar 30 ülkede tespit edildiğini ve endemik olmadığı (Orta Afrika ve Batı Afrika harici) ülkelerde doğrulanmış en az 550 vakasının olduğunu açıkladı. Böylelikle, maymun çiçeği virüsünün endemik olmadığı yerlerdeki vaka sayısı birkaç günde, neredeyse iki katına çıkmış oldu. Konuya ilişkin bir açıklama yapan DSÖ yetkilisi, “Salgının aynı anda birden fazla yerde gerçekleştiği göz önüne alındığında, gördüğümüz şey gerçekten farklı. Böyle bir durum daha önce görülmedi” dedi. Sağlık uzmanları, virüsün bağışıklığı baskılanmış hastalar ve yaşlılar gibi savunmasız insanlara yayılması halinde durumun endişe verici olacağını açıkladı.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) maymun çiçeği hastalığı için teknik lideri olan Rosamund Lewis, kurumun şu anda dünya çapında virüsün endemik olmadığı ülkelerde 550’den fazla maymun çiçeği vakası doğruladığını açıkladı.
“DAHA ÖNCE GÖRÜLMEDİ”
Lewis, “Bugün DSÖ’nün altı bölgesinin dördünde 30 ülkede 550’den fazla onaylanmış vakamız var. Salgının aynı anda birden fazla yerde gerçekleştiği göz önüne alındığında, şu anda gördüğümüz şey gerçekten oldukça farklı. Göreceli olarak kısa bir süre içinde ortaya çıkan vakaları görüyoruz. Birkaç gün içinde, birkaç hafta içinde 500’den fazla vakaya sahip olduk. Böyle durum daha önce görülmedi” diye konuştu.
İKİ GÜNDE İKİ KAT ARTIŞ YAŞANDI
Hafta sonu yapılan bir güncellemede DSÖ, virüsün endemik olmadığı 23 ülkede 257 onaylanmış maymun çiçeği vakası ve yaklaşık 120 şüpheli vaka hakkında rapor aldığını açıklamıştı.
Diğer taraftan Lewis, DSÖ’nün salgının kaynağını bilmediğini belirterek, ülkeleri vakaların daha büyük bir salgına dönüşmesini önlemek için çalışmaya çağırdı.
Lewis, “Maymun çiçeği vakalarının ve kümelerinin, DSÖ’nün çok farklı coğrafi bölgelerinde ve endemik olmayan ülkelerle bilinen epidemiyolojik bağlantıları olmadan ilk kez aynı anda rapor edildiği göz önüne alındığında maymun çiçeği virüsüne ilişkin önlemler artırılmalıdır. Bu virüs kendini bir insan patojeni olarak belirleme fırsatını kullanırsa ve küçük çocuklar ve bağışıklığı baskılanmış kişiler gibi ciddi hastalık riski yüksek gruplara yayılırsa, halk sağlığı riski yüksek olabilir” diye konuştu.
DSÖ, sağlık uzmanlarını döküntü, ateş, şişmiş lenf düğümleri, baş ağrısı, sırt ağrısı, kas ağrıları ve yorgunluk gibi olası semptomları yakından izlemeye ve bu semptomları olan herkesi test etmeye çağırdı.
“KÜRESEL BİR SALGINDAN ENDİŞE EDİLMİYOR”
Öte yandan Lewis, şu anda maymun çiçeğinden kaynaklanan “küresel bir salgından endişe edilmediğini vurguladı.
Lewis, “Virüs yeni değil. DSÖ, maymun çiçeği virüsü için bir araştırma gündemi ve araştırma öncelikleri oluşturmak için bu hafta toplanacak. Daha önce oradaydı ve üzerine inşa edebileceğimiz bir temel bilgimiz var, ancak hala birçok soru var” dedi.
İNSANLARDA İLK DEFA 50 YIL ÖNCE GÖRÜLDÜ
Diğer taraftan, tarihte ilk olarak 1958’de maymunda bulunan virüs, insanlar arasında ilk defa 1970’te Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde kayıtlara geçti. Kısa zamanda 11 Afrika ülkesine sıçrayan virüs, Afrika’nın dışında ilk olarak 2003’te ABD’de yayıldı.
Daha sonra 2018’de İngiltere ve İsrail, 2019’da Singapur ve 2021’de ABD’de, Afrika’ya seyahat eden bazı kişilerde maymun çiçeği virüsüne rastlandı. Şimdiye kadar en çok Afrika’da etkili olan virüs, 2017’de Nijerya’da en büyük salgına yol açarken ülkede 200 kişi virüse yakalandı ve vakaların yüzde 3’ü hayatını kaybetti.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜNDEN ÖLÜM ORANI NE KADAR?
Endemik bir virüsün neden olduğu nadir hastalıklardan biri olarak bilinen maymun çiçeği, Kongo ve Batı Afrika türü olmak üzere ikiye ayrılıyor.
Virüsün Kongo türünün yüzde 10’a kadar ölüm riski bulunurken Batı Afrika türünün ise her 2 vakadan birinde yüzde 1 ölüm oranına sahip olduğu biliniyor.
Genellikle hayvandan insana ve insandan insana yakın temasla bulaşan virüs, vücutta yüksek ateş ve kaşıntılı kabarcıklara yol açabiliyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NASIL BULAŞIYOR?
“Maymun çiçeği”, enfekte biriyle yakın temas veya cinsel ilişki halinde bulaşıyor. Virüs, vücuda, deri üzerindeki yara ve çatlaklardan, solunum yoluyla ya da ağız, burun ve gözden giriyor. Virüs, maymun, fare, sincap gibi enfekte hayvanlarla temas ile de bulaşıyor. Kıyafet ya da yataktan da geçmesi mümkün.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜNÜN BELİRTİLERİ NELER?
Hastalık yüksek ateş, baş ağrısı ve kaşıntıyla başlıyor. Terleme, sırt ve kas ağrısı, halsizlikle seyrediyor. Döküntüler genellikle önce yüzde görülüyor, sonra vücuda yayılıyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ ÖLDÜRÜR MÜ?
Vakaların çoğu hafif geçiyor. Çocukluk hastalığı olarak bilinen “su çiçeğine” benziyor. Hastalar 14 ile 21 gün içinde kendiliğinden iyileşiyor. Bazen ağır vakalara rastlanabiliyor. Batı Afrika’da ölümle sonuçlanan vakalar olduğu biliniyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜNÜN TEDAVİSİ VAR MI?
Maymun çiçeğinin tedavisi yok. Salgınlar enfeksiyonla mücadele yöntemleriyle kontrol altına alınabiliyor. Çiçek aşılarının maymun çiçeğini önlemede yüzde 85 etkili olduğu biliniyor.
ÇİÇEK AŞILARI VİRÜSE KARŞI YÜZDE 85’E KADAR ETKİLİ
Maymun çiçeği vakalarının başka ülkelere yayılarak küresel salgına dönüşme ihtimali tartışılırken, virüsün ölüm riskine karşı etkili bir aşının olup olmadığı da merak ediliyor.
Konuya ilişkin İngiltere Sağlık Güvenliği Ajansı, maymun çiçeği virüsü için özel bir aşı olmadığını, ancak çiçek hastalığı aşısının bir miktar koruma sağladığını belirterek, ihtiyaç duyulanlara aşının teklif edildiği bilgisini paylaştı.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verileri de çiçek hastalığını yok etmek için kullanılan aşıların maymun çiçeği virüsü hastalığına karşı da yüzde 85’e kadar etkili olduğunu gösteriyor.
