Gazeteci, blog yazarı ve fotoğrafçı Naile Natalie Hami Kıbrıslı Türk bir baba ile İrlandalı bir annenin çocuğu. Natalie 1984 yılında adanın güneyindeki karma köy Bodamya’da doğdu. Babası Hüseyin 1960’lı yıllarda çatışmalardan kaçmak isteyen ailesiyle birlikte Londra’ya göç etmişti. Natalie’nin annesi Connie’yle orada tanıştı. 1978 yılında Kıbrıs’a taşınıp orada evlenme kararı aldılar.
Voice of the Island 2017 -Kyriacos Kiliaris
Bodamya’ya döndüklerinde Kıbrıslı Türklerin çoğunluğu iki toplumlu çatışmalardan dolayı köyü çoktan terk etmişti.
Natalie’den Bodamya’dan biraz bahsetmesini istedik. Karma bir köy sayılmasına rağmen 415 nüfuslu Bodamya’da, 2001’de yapılan nüfus sayımına göre, şu anda sadece 50 Kıbrıslı Türk yaşıdığını söyleyen Natalie, eskiden köyde yaşayan Kıbrıslı Türklerin bir kısmı 1963-64 yıllarındaki ikinci çatışma döneminde, bir kısmı da 1975’te nüfus mübadelesi sırasında köyden ayrıldığını ekledi. “Kıbrıslı Türkler köyü terk etmeden önce sayıları Kıbrıslı Rumlarınkinden fazlaydı. 1960 yılında yapılan bir nüfus sayımına göre, o dönemde köyde 319 Kıbrıslı Türk yaşarken Kıbrıslı Rumların sayısı 220’ydi” şeklinde konuştu.
“Ailem köyde kalanlardandı” diyor Natalie.
“Bu köy tam 18 yıl boyunca evim oldu. Şu anda hayat dolu olan başkentimizde yaşamaktan gurur duymakla beraber kendimi her şeyden önce Bodamyalı hissediyorum” diye ekledi.
Natalie “Bodamya ile ilgili bilgi eksikliği beni her zaman düşündürmüştür. Herkes Larnaka ilçesinde BM kontrolü altında bulunan Pile’yi günümüz Kıbrıs’ının tek karma köyü olarak bilirken, neden köyümü bilen yoktu? diye soruyordum.”
Natalie “Annemin bir teorisi var. Ona göre, Bodamya köyünün varlığı kasten “gizli” tutuluyor. Köyün “gizli” tutulması adanın iki tarafındaki liderliklerin işine yarıyor olabilir. Böylece adanın her iki tarafındaki halk, Kıbrıs Cumhuriyeti’nde, Kıbrıslı Türklerle Kıbrıslı Rumların onlarca yıldır hâlâ bir arada sıkıntısız yaşadıkları bir köyün varlığından ve Kıbrıslı Türk ailelerinden bazılarının asla terk etmediği bir yerin varlığından haberdar olmuyor.” şeklinde konuştu.
Çoğunluğu Rumların oluşturduğu bir köyde büyümek seni nasıl etkiledi sorusuna ise “Hiçbir zaman farklı olduğumu hissetmedim. Hatta şimdi bile farklı olduğumu hissetmiyorum. Bu, büyük bir ihtimalle, Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk Bodamyalıların yanyana ve içiçe yaşamış olmasından kaynaklanıyor diye düşünüyorum. Ayrıca bugüne kadar kimse bana “farklısın” demedi. Ben de diğer çocuklar gibi mahallenin çocuklarından biriydim. Sıradan bir Kıbrıslı çocuk.” diye cevap verdi.
Çocukluğunu birkaç dilin (İngilizce, Yunanca, Türkçe) içinde büyüyerek geçiren Natalie kendisini çok şanslı olarak görüyor.
“Evde İngilizce, babaannemle (ve belki de diğer Kıbrıslı Türk akrabalarımla) Türkçe ve geri kalan herkesle Yunanca konuşuyordum” diyen Natalie “Bir zamanlar mükemmel konuştuğum Türkçeyi, ben farkına bile varmadan unutmuştum ama.” Türkçesini unutturan neydi sorusuna Natalie şöyle cevap verdi: “Yıllar geçtikçe anladım ki artık bu dile ihtiyacım kalmamıştı. İngilizce ve Yunanca, daha sonra ise Fransızca, yavaş ama istikralı bir şekilde hayatımı kaplıyordu. On yaşına geldiğimde varlığımın o parçası artık silinmişti. Madem ki herkesle Yunanca ve İngilizce konuşabiliyordum, Türkçeye ne gerek vardı?”
Böylece Natalie 3-4 yıl önce Türkçeyi yeniden öğrenmeye karar verdi. “Bu ‘Kıbrıslı, hatta Kıbrıslı Rum ya da Kıbrıslı Türk olmak’ ne demek konusunu sorgulamama sebep oldu. Kimliğim üzerine düşündürdü. Ben güneyde yaşayan bir Kıbrıslı Türküm ama kendimi Yunanca daha rahat ifade edebiliyorum.”
Natali’ye kendisini hangi toplumla özdeşleştirdiğini sorduğumuzda kendisini başta Bodamyalı sonra Kıbrıslı olarak tanımladığını söyledi. “Ben Kıbrıslıları Rum ve Türk olarak ayırmam. Kıbrıslı kimliğimiz ve kültürümüzden gurur duymalıyız, bence.
Hayatım boyunca kendimi daha fazla hangi toplumla özdeşleştirmiştim? Bütün hayatım boyunca içinde yaşayıp dilini konuştuğum ve geleneklerini öğrenip paylaştığım bir toplumla mı yoksa büyük çoğunluğunu tanımadığım ve dilini hâlâ daha iyi konuşamadığım bir toplumla mı?
Kuşkusuz ki, dil bu konuda ciddi bir rol oynuyor. Bir defasında bir yakınım beni sinirlendiren bir soru sordu: “Dili konuşamıyorsan eğer, nasıl Kıbrıslı Türk olabilirsin?” Sanırım, söylemeye çalıştığı şey dilini konuşamadığım bir ulusal kimliği nasıl sahiplenebildiğimdi.
Belki de en nihayetinde önemli olan kendimi kiminle özdeşleştirdiğim değil kiminle daha rahat hissettiğimdir. Zira Kıbrıslı Kıbrıslıdır. Çünkü iki toplum arasındaki tek fark dildir. Dürüst olmak gerekirse, ‘’kendimi kiminle daha rahat hissettiğim’’ sorusu ‘’hangi toplum beni daha fazla kabul ediyor’’ sorusuna çıkıyor” diye cevap verdi.
“Kıbrıslı Rumlar ile Kıbrıslı Türklerin Bodamya’da yaşadıkları gibi beraber yaşayabileceğine inanıyor musun” diye sordum Natalie’ye.
“Evet, buna inanıyorum. En azından yapabileceğimize inanmak istiyorum. Fakat işimiz zor ve çok çalışmalıyız. Ondan dolayı elimden geleni yapmaya çalışıyorum” diyen Natali Crans Montana müzakerelerinden bir süre önce başlatılan toplumlar arası Unite Cyprus Now inisiyatifine katıldığını söyledi. “O günlerdeki gelişmeler tarafların nihai bir aşamaya varabileceğini gösteriyordu. Ancak öyle olmadı. Müzakereler çöktü ve biz hayal kırıklığı yaşadık. Buna rağmen çabalarımızı sürdürdük.
Liderlerimize güvenemeyeceğimizi anlamıştık. Dolayısıyla toplumları birbirine yakınlaştırmak için çaba sarf etmeliydik. Faaliyetlerimizi Lefkoşa ile sınırlı tutmamaya karar verdik. Çünkü bugüne kadar iki toplumlu faaliyetler pek Lefkoşa dışına çıkmıyordu. Böylece Limasol ve Mağusa’da da açık toplantılar örgütlemeye başladık.”
Natalie sohbetimize “İnşallah iki toplumu birbirine yakınlaştırma çabalarımızla Kıbrıs Sorununda çözüm arayışına katkı koyarız” dileğiyle son verdi.
Voice of the Island 2017 -Kyriacos Kiliaris
