ABD Kongresinde kabul edilen tahsisatlar yasa tasarısı, ABD’nin belirli koşullar ve sınırlamalar altında Kıbrıs Cumhuriyeti’ne silah ambargosunun kaldırılmasını öngörüyor.
ABD’de federal hükümet bütçe yasası olarak bilinen tahsisatlar yasa tasarısına eklenen “Doğu Akdeniz Güvenlik ve Enerji İşbirliği Yasası”, Kongreden geçerek ABD Başkanı Donald Trump’ın önüne gitti.
Trump’ın imzasıyla bugün yasalaşması beklenen tasarının ilgili bölümünde ABD’nin Kıbrıs Cumhuriyeti, Yunanistan ve İsrail ile Doğu Akdeniz’deki iş birliklerine vurgu yapılıyor.
Tasarının “Bulgular” kısmında Kıbrıs Cumhuriyeti, İsrail ve Yunanistan’ın önemine vurgu yapılarak, Akdeniz, Ege ve Ortadoğu’da (Türkiye kast edilerek) “tek taraflı, uluslararası hukuku ihlal eden ve iyi komşuluk ilişkilerini zedeleyen davranışlara karşı olunduğu” ifade ediliyor.
ABD’nin müttefikleri arasında enerji güvenliğini sağlaması gerektiği kaydedilen tasarıda, Avrupa’nın Rusya’ya olan enerji bağımlılığını azaltacak olan Güney Hattı ve Adriyatik Boru Hattının inşasının önemine dikkat çekiliyor.
Türkiye’nin Ada’da 40 bin askerinin bulunduğu ifade edilen tasarıda, ABD’nin ambargosundan dolayı Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Rusya ve başka ülkelerden silah aldığı ve bunun ABD’nin çıkarlarıyla uyuşmadığı belirtiliyor.
SİLAH AMBARGOSUNUN KALDIRILMASI ŞARTA BAĞLI
Tasarının doğrudan Kıbrıs Cumhuriyeti ile ilgili olan bölümünde ise ABD’nin 1987’den bu yana bu ülkeye uygulamakta olduğu silah ambargosunun şartlı olarak kaldırılması öngörülüyor.
Bu bölümde satılan silahların son alıcısının Kıbrıs Cumhuriyeti yönetimi olması gerektiğine vurgu yapılırken, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kara para aklamayla mücadeleye devam ettiğinin ve Rus askeri gemilerinin Kıbrıs’ın güneyindeki limanları kullanmadığının Kongreye tescil edilmesi şartı getiriliyor. Buna göre en az yılda bir kez ABD yönetiminin Kongreye, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin bu şartlara uyup uymadığını tespit eden bir rapor sunması gerekiyor.
Tasarıda ayrıca, bölgede “ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası” (CAATSA) yaptırımları kapsamına girecek adımlardan uzak durulması gerektiği de dile getiriliyor.
İSRAİL, YUNANİSTAN VE KIBRIS CUMHURİYETİ İLE “ORTAK ENERJİ MERKEZİ”
Aynı metinde ayrıca İsrail, Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti ile birlikte Doğu Akdeniz’deki enerji iş birliğini kolaylaştırmak için ABD-Doğu Akdeniz Enerji Merkezinin kurulması öngörülüyor.
Yunanistan’a 3 milyon dolar “dış askeri finansman” desteği talep edilen tasarıda, “Uluslararası Askeri Eğitim ve Talim Yardımı” başlığı altında Yunanistan’a 2020 yılı için 1,3 milyon, 2021 yılı için 1,5 milyon ve 2022 için 1,8 milyon dolar; Kıbrıs Cumhuriyeti’Ne ise 2020’de 200 bin, 2021’de 500 bin ve 2022’de ise 750 bin dolar yardımın aktarılması hesaplanıyor.
Buna ilaveten Kıbrıs Cumhuriyeti’nin münhasır ekonomik bölgesine ve Yunanistan’ın hava sahasına ilişkin herhangi bir “müdahalenin” ABD Dışişleri Bakanlığı ve diğer ilgili mekanizmalarca tespit ve rapor edilmesi de tasarıya eklenen maddeler arasında yer aldı.
TÜRKİYE’DEN SERT TEPKİ
Öte yandan konuyla ilgili yazılı bir açıklama yapan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy, 2020’de ABD federal kurumlarına sağlanacak bütçe tahsisatlarını ilgilendiren yasa tasarılarının, Türkiye aleyhinde unsurlar içeren bazı yazımlarla, ABD Temsilciler Meclisi ve Senatosunca kabulünün, ABD Kongresi üyelerinin ikili ilişkilere her ne yöntemle olursa olsun tahrip etme saikinin son ürünü olduğunu vurgulamıştı.
Sözcü Aksoy, şu ifadeleri kullanmıştı:
“ABD Kongresindeki olağan bir bütçe belirleme sürecinin dahi bir kez daha ABD’li siyasetçilerin kısa vadeli siyasi emellerine alet edilmesini kınıyoruz. ABD’li Kongre üyeleri, Türk düşmanı bazı meslektaşlarının ‘müttefiklik’ kavramının içini boşaltma gayretlerine alet olarak en başta kendi itibarlarını aşındırmakta ve güvenirliklerini yitirmektedir.”
F-35 uçaklarının Türkiye’ye transferini haksız yere engelleme, ayrıca Kıbrıs Adasındaki çözüm çabalarını ve Doğu Akdeniz’deki iş birliği olanaklarını baltalama gayretinde olan çevrelerin girişimlerinin her şeyden önce ABD’nin kendi menfaatlerine zarar verdiğine işaret eden Aksoy, bu girişimlerin, bölgenin barış ile istikrarına hizmet etmediğinin zamanla idrak edileceğini kaydetmişti.
(TAK)
