Uzm. Klinik – Adli Psk. Ebru ÇORBACI ilişkilerde sınır koymanın önemi ve nasıl sağlıklı sınırlar konulacağını anlattı.
Çorbacı, bir bireyin istemediği şeyleri yaşamının dışında tutabilmesinin en etkili yolunun “hayır” diyebilmek olduğunu vurguladı.
Sınır Koymanın Gerekliliği
Yakın ilişkilerde konulması gereken sınırların gerekliliği denilince hemen akıllarda sorular dolanmaya başlar. Özel ilişkilerde sınır gerekli mi? Sınır ilişkiyi sağlıksız hale getirmiyor mu? Özellikle aile ilişkilerinden bahsediyorsak çoğu zaman sınır söz konusu bile olmamalı gibi düşünülmektedir. Aslında her ilişkinin sağlıklı olabilmesi için sınırlara ihtiyacı vardır. Genelde sınırlar konulduğunda bahsi geçen aile bireyi ile aranızda yaratacağı olumsuz etkilerin düşünülmesinden dolayı, bazen de nasıl sağlıklı sınır koyacağımızı bilmediğimiz için çoğumuzun hayatında özellikle aile ilişkilerinde sınırlara yer verilmemektedir. Bazen de nasıl sağlıklı sınır konulacağı bilinmediğinden dolayı sınırlar konulamamaktadır.
Neden Sınır Koymaktan Kaçınılır?
İlişkilerde sınırları belirlemek zordur. Bunun sebebi özellikle romantik ve aile ilişkilerinde koşulsuz sevginin birey tarafından ortaya konduğu ve sınırsızca karşı taraftaki kişiye sunulmasının doğru olduğu düşüncesidir. Aile ilişkilerinde bireylerin birbirlerinden sürekli sorgusuz uyum beklentisi bulunmaktadır. Bu beklenti sonucu iki tarafın da kendi benliklerini, isteklerini düşünmeden davranış sergilemelerini gerektir. Bireyin kendini arka plana atması ve karşısındakinin isteklerine göre hareket etmesi yorucu ve huzursuz edicidir.
Sınır koymaktan kaçınan bireyin sınır koyma gerekliliğine karşı düşüncesi olumsuzdur. Bu gibi kişiler genelde karşısındaki kişiyi sınır koyarak; reddettiğini, durdurduğunu, değersizleştirdiğini, kırdığını veya geri çevirdiğini düşünür. Bu yüzden karşısındaki bireyle olan ilişkisine zarar vermemek için sınır koymaktan kaçınır. Birey sınır koyduğu kişi ile aradaki ilişkinin zedeleneceğinden korkar. Bunun devamında ilişkinin bozulması ve sonrasında da ilişkinin bitmesinden yoğun kaygı duyar. Oluşan ilişkinin biteceği kaygısı bireyin sınırlarını korumasını imkânsız hale getirir.
Sınır Problemleri Yaşayan Bireylerin Ortak Sorunları
İlişkilerinde sağlıklı sınır koyamayan birey yoğun bir şekilde hayatının kontörlünün elinde olmadığını hissine kapılır. Sürekli sevdiği insanlar tarafından kontrol edildiği hissi ile bağlantılı olarak hayatında çoğu zaman nedenini bulmakta zorlandığı öfke, yalnızlık, anlaşılmama hissi, yalnız kalma isteği, içe çekilme gibi olumsuz duygu durumları yaşamaya başlar.
Yakın ilişkilerde olması gereken sınırlardan bahsederken kalın, aşılması imkânsız duvarlardan bahsedilmemektedir. Her insanın hangi ilişki boyutu olursa olsun sınırlarını bilmesine ihtiyacı vardır. İlişkilerdeki sınırlar kişiden kişiye ilişkinin boyutuna göre değişmektedir.
Sınır koymanız gerektiğini nasıl anlarız?
Her hangi biri ile ilişkiniz içerisinde sizde sıkıntı yaratan bir şeyler olduğunun farkına vardığınızda bahsi geçen kişi ile aranızda yaşanan problemin sınır problemi olup olmadığını gözden geçirmenin zamanı gelmiştir. Örneğin kendinizi kötü hissettiğiniz zamanları gözden geçirdiğinizde kişisel alanlarınıza saygı duyulmadığı sonucuna varıyorsanız büyük olasılıkla karşınızdaki kişi ya da kişiler ile sınır problemi yaşadığınızı dile getirebilirsiniz. Yapmak istemediğiniz şeylere zorlanıyor ve günün sonunda daha kötüsü olmasın diye sürekli kendinizi istemediğiniz şeyleri yaparken buluyorsanız etrafınızdaki insanlarla aranızda sınır problemi yaşıyor olabilirsiniz.
İlişkilerde Sağlıklı Sınırlar Nasıl Konulur?
Aslında etrafınızdaki bireylerin sınırlarınızın farkına varması ilişkide her zaman hoşnut olunacak bir durum değildir. Fakat karşı tarafı kırmadan sınırlarınızı koymanın farklı ve etkili yolları bulunmaktadır. Hangi ilişki şekli olursa olsun sınır koymak ilişki içerisinde bulunduğunuz kişi ile aranızda nelerin sizi rahatsız ettiğini nelerin sizi rahatsız etmediğini belirtmektir. Sınır koymak kişinin kendisini tanıması ile doğrudan ilişkilidir. Karşınızdaki kişilerle açık ve net konuşmak sınırlarınızı belirlemekte önemli ve gerekli davranış şekillerindendir. İhtiyaçlarınız, hoşlandığınız ve hoşlanmadığınız şeyleri karşınızdakilere belirtmek sağlıklı bir ilişki kurmanızı kolaylaştırır. Bunu yaparken başkalarının sizin aklınızdan geçenleri okumasını beklemek yerine gereksinimlerinizi, hoşlandığınız ve hoşlanmadığınız durumları karşı tarafına anlayacağı bir dille suçlamadan aktarmak sınır koymanızı ve dolayısı ile karışınızdaki kişi ile sağlıklı bir ilişki kurmanızı kolaylaştıracaktır.
Sınırlar İlişkilere Ne Katar?
Etrafınızdaki kişilerin size limitiniz yokmuş gibi davranması sona bulur.
Kendi sınırlarınızı bilir ve korursanız başkalarının sınırlarını zorlamazsınız.
Birey kendi hayatını kendi istediği gibi yönetme hakkına sahip çıkar
Kendine olan saygısını korur
Kendi isteklerini ihmal etmez
Aklımızda Bulunsun;
Bireyin istemediği şeyleri yaşamının dışında tutabilmesinin en etkili yolu “hayır” diyebilmektir.
Eğer kişi açıkça “hayır” diyebilmişse o an bulunduğu koşullarda kendisine sunulan şeyi yapamayacağını açık bir dille ifade etmiştir. Bu davranış ikili ilişkilerde samimiyetin ve güven duygusunun artmasına neden olan bir davranış şeklidir.
Bireyin ikili ilişkilerde sınır koymasının karışı tarafı reddetmek olmadığını önce kendinin benimsemesi gerekmektedir.
“Hayır” kelimesi bireyi istemediği şeyleri yapmaktan kurtaran etkili bir kelimedir.
İlişkilerde sınırlar koyabilmek bireyin kendisi ile ilgili farkındalığını arttırır.
Uzm. Klinik – Adli Psk. Ebru ÇORBACI
