Covid-19 pandemisinde yaklaşık 2,5 yıl geride kalırken, vaka sayıları son haftalarda hem dünyanın farklı noktalarında artışa geçti.
Birçok ülkede bu yükseliş, Omicron varyantının BA.4 ve BA.5 adlı alt varyantlarının yayılması sonucu gerçekleşiyor.
Küresel çapta uzmanlar, pandemide altıncı dalganın yaşanıyor olabileceğini belirtiyor ve koronavirüsün neden olduğu Covid-19 hastalığı ile mücadelenin henüz sona ermediği uyarısını yineliyor.
Dünyada durum ne?
Küresel olarak bakıldığında Avrupa kıtasında birçok ülkede vakalar artıyor.
Almanya, İngiltere, Fransa, İtalya, İspanya ve Yunanistan bu ülkeler arasında yer alıyor.
ABD, Brezilya, Meksika, Japonya, Güney Kore, Hindistan, Avustralya ve Yeni Zelanda’da da vaka sayıları yükselişte.
Çin’in kumarhaneleriyle ünlü Macau kentinde, vaka sayısının artması sonucu bir haftalık karantina ilan edildi ve aciliyeti olmayan tüm işyerleri kapatıldı.
BA.4 ve BA.5 ile ilgili neler biliniyor?
Covid-19, varyant adı verilen yeni genetik kodlarla insanların karşısına çıkıyor.
Omicron bir varyant. BA.4 v BA.5 ise Omicron bağlantılı alt varyantlar.
Bu varyantlar ilk olarak yılın başında Güney Afrika’da ortaya çıktı ve şimdi birçok ülkede yayılıyor.
Dünya Sağlık Örgütü ilk olarak Nisan ayında BA.4 ve BA.5’i izlemeye başladı.
Bazı ülkelerde bu varyantlar diğer Covid türlerine baskın gelmeye başlamış durumda.
Örneğin Portekiz’de BA.5 varyantı baskın halde.
İngiltere’de de BA.4 ve BA.5’in etkisi sürekli artıyor.
Henüz, bu alt varyantların diğer varyantlara kıyasla ne kadar zararlı olduğuna dair yeterli bilimsel çalışma bulunmuyor.
BBC Türkçe‘ye konuşan Halk Sağlığı Uzmanı, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kayıhan Pala; bu varyantlarla ilgili henüz yeterli bilimsel çalışma olmamakla birlikte hızlı yayıldıklarını belirtiyor:
“Birincisi bu varyantlar, aşılı olmaktan daha fazla kaçıyor. İkincisi ise hastalığı geçirerek antikor elde etmekten de daha fazla kaçıyorlar.
“Böyle olunca da bu yeni varyantlar nedeniyle hastalığın bulaşmasının daha süratle meydana geldiğine ilişkin bir sonuç karşımıza çıkıyor. Bunu özellikle İngiltere üzerinden kolaylıkla takip edebiliyoruz. Bu endişe verici varyantlara dünya engel olamadığı için küresel olarak bir altıncı dalgayla karşı karşıya kaldığımız söylenebilir.”
Kurban Bayramı ve sonbahar uyarısı
Önümüzdeki dönem için hem bayramdan dönüş haftası hem de sonbahar aylarına dair uyarılar yapılıyor.
Altı meslek örgütü ve derneğin açıklamasında “vakaların yaz boyunca yüksek bir plato yaparak devam edebileceği ve asıl vaka artışlarının olası yeni varyantların da ortaya çıkışıyla sonbahar ve kış aylarında yaşanabileceği” öngörüsünde bulunuluyor.
Prof. Dr. Kayıhan Pala da Türkiye’de de bir yükselme trendinden bahsediyor:
“Türkiye’de hangi varyantın egemen olduğuna ilişkin genomik analizler çok az. Türkiye’de genomik analiz yapılan vakaların oranı, % 0,66. Bir örnek olsun diye söylüyorum bu, Danimarka’da % 16. Bu yüzden varyant analizinde çok sınırlı bir değerlendirme yapabiliyoruz.
“Ancak daha önceki deneyimlerimizden yola çıkarak bir tahminde bulunmak gerekirse şunu söyleyebiliriz. Geçmişte, Avrupa’da vakalar çıkmaya başladıktan üç hafta ya da dört hafta sonra Türkiye’de etkisini görmeye başlıyorduk. Dolayısıyla Fransa, Portekiz, İtalya, Yunanistan gibi ülkelerde olguların yükselmesine paralel olarak artık Türkiye’de de olguların yükselme trendiyle karşı karşıya kaldığımız söylenebilir.
“Bu arada, bayram nedeniyle özellikle insanların çok sık bir araya gelmesi, kapalı ortamları ve toplu ulaşımı daha fazla kullanılması, olasıdır ki vaka sayısında bir artışı karşımıza getirecek. Sevinilen şey, ölü sayılarında ciddi bir artışın olmaması halidir.
“Bütün bunlardan yola çıkarsak önümüzdeki haftalarda Türkiye’de altıncı dalganın tepe noktasına doğru yükselmeye başlayabileceğimizi tahmin etmek mümkün. Ama biz asıl problemin; Eylül sonu, Ekim, Kasım aylarında karşımıza çıkabileceğini öngörüyoruz.”
