Cumhuriyet Meclisi, Hukuk, Siyasi İşler ve Dışilişkiler Komitesi, UBP Milletvekili Komite Başkanı Oğuzhan Hasipoğlu Başkanlığında, bugün saat 09:00’da toplandı.
Komite, gündeminde bulunan, Ceza (Değişiklik) Yasa Önerisi’ni görüştü ve oy birliği ile kabul etti. (Öneri Sahipleri: CTP Lefkoşa Milletvekili Sayın Doğuş Derya, CTP Lefkoşa Milletvekili Sayın Dr. Sıla Usar İncirli ve CTP Girne Milletvekili Sayın Fazilet Özdenefe), Genel Kurul’dan bir daha görüşülmek üzere Komite’ye geri çekilen Birleştirilmiş Barış Harekatından Önce Yabancılardan Sözleşme İle Satın Alınan Taşınmaz Malların Kaydını Düzenleyen (Değişiklik) Yasa Önerisi’nin genel görüşmesi üzerinde çalışma yaptı ve söz konusu Yasa Önerisi’ni bir sonraki toplantıda yine ele alacak.
Ceza (Değişiklik) Yasa Önerisi’nin Genel Gerekçesi:
Günümüz dünyasının en önemli sorunlarından bir tanesi, şüphesiz ki, küreselleşmeye paralel olarak sınır aşırı bir boyut kazanan suç türlerinin yaygınlaşmasıdır. Özellikle siyasi ve ekonomik krizler ile boğuşan ülkeler başta olmak üzere, bugün dünyanın birçok ülkesi uluslararası suç örgütleri ile mücadele etmekte, maddi menfaat sağlamak amacıyla çaresiz insanları başka ülkelere kaçıran veya yasal olmayan yollarla insanları yabancı ülkelere sokan bu örgütlere karşı mücadele yöntemlerini geliştirmeye çalışmaktadır. Bu suç örgütlerinin eline düşen kişiler ciddi istismar ve sömürüye maruz kalmakta, yaşamları ve beden bütünlükleri bakımından uğradıkları zararlar çoğu zaman tamiri ve telafisi mümkün olmayan boyutlara ulaşabilmektedir. Çaresiz insanların maruz kaldığı ve “insan kaçakçılığı” adı verilen bu suçun önlenmesi için birçok ülke yasal düzeyde tedbir almakta ve çeşitli güvenlik araçları geliştirmektedir. Maalesef ülkemizin içinde bulunduğu siyasi ve hukuki durum dolayısıyla insan kaçakçılığı yapan suç örgütlerinin faaliyetlerini önlemeye yönelik uluslararası işbirlikleri sorunlu olsa da, mevzuatımızda insan kaçakçılığı suçunun düzenlenmemiş olması bu tip suçlar işleyen örgütler ve kişiler ile yerel düzeyde de mücadele etmeyi zorlaştırmaktadır. Bu yüzdendir ki, bu değişiklik önerisi ile Ceza Yasa’sına “İnsan Kaçakçılığı” suçu eklenmiştir. Ayrıca çoğu zaman bu suç ile bağlantılı bir biçimde ortaya çıkan, özellikle de kadın ve çocukların ciddi hak ihlallerine maruz kalmasına neden olan “İnsan Ticareti” suçu da ülkemiz koşulları açısından mevzuatımızda yer bulması gereken bir suç türüdür. Bir kişiyi zorla çalıştırmak, hizmet ettirmek, esarete tâbi kılmak, fuhşa zorlamak veya vücut organlarının verilmesini sağlamak amacıyla tehdit, baskı, zor veya şiddet uygulamak, nüfuzu kötüye kullanmak, kandırmak veya kişi üzerindeki denetim olanaklarından veya kişinin çaresizliğinden yararlanarak rızalarını elde etmek suretiyle kişileri ülkeye sokmayı, ülke dışına çıkarmayı, tedarik etmeyi veya kaçırmayı, bir yerden başka bir yere götürmeyi ifade eden İnsan Ticareti suçu, Meclisimiz tarafından 2018 yılının Nisan ayında onaylanan “Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi” ve bu sözleşmeye ek Kadın ve Çocuk Ticaretinin Önlenmesi Protokolü’nde de öngörüldüğü gibi yasaya eklenmiştir.
“Cinsiyete, Cinsel Yönelime veya Cinsiyet Kimliğine Yönelik Nefret Söylemi” yeni 171’nci madde ile düzenlenmektedir. 2014 yılında Esas Yasa’da yapılan değişiklikle bu madde “Cinsiyete, Cinsel Yönelime veya Cinsiyet Kimliğine Yönelik Zem ve Kadih” başlığı altında düzenlenmiş, lakin Yasanın 194’üncü maddesine tabi tutulması nedeniyle, aradan geçen süre içerisinde pratikte uygulanamadığı gözlenmiştir. Öngörülen değişiklikle 2014 yılında ortaya konulan meclis iradesinin uygulamada çalışır hale gelmesi hedeflenmiştir.
Bilindiği üzere, İngiliz Sömürge İdaresi döneminde yürürlüğe giren Fasıl 154 Ceza Yasası, birçok hükmü açısından, günümüzün modern insan hakları anlayışının gerisine düşen düzenlemeler içermektedir. Bu maddelerden bir tanesi de intihara teşebbüs eden kişinin hafif bir suç işlediğini belirten 219’uncu maddedir. İntihar teşebbüsü sonrasında zaten travma yaşayan bireylerin mahkeme süreciyle birlikte travmalarının derinleşmesi soruna cezalandırma temelinde bir çözüm bulunamayacağını göstermiştir. Ceza Yasamızın temelini oluşturan İngiliz Hukuk sisteminde intihara teşebbüs 1961 yılında suç olmaktan çıkarılmıştır. Bunun başlıca nedenlerinden biri intiharın cezalandırmakla değil intihara yönelen bireylerin bu teşebbüste bulunmadan önce ilgili mekanizmalar kurularak psikolojik danışmanlık temelinde rehabilite edilmesinin daha doğru olacağına olan inançtır. Bu mekanizmaları kurmak devletin sorumluluğu olmakla birlikte, mekanizmaların yetersizliği intihara teşebbüs eden bireyin cezalandırılması sonucunu doğurmamalıdır. Bu yüzdendir ki öneride 219’uncu madde tamamen kaldırılmıştır.
Komite toplantısına, Demokrat Parti Genel Sekreter Yardımcısı Av. Ali Aktunçtaşlı ve Av. Ender Erler Çabuker katıldı.
UBP Milletvekili Oğuzhan Hasipoğlu Başkanlığı’ndaki toplantıya, Başkan Vekili CTP Milletvekili Doğuş Derya, UB
(Cumhuriyet Meclisi)
