Kıbrıs Rum ve Yunan hükümetlerinin 11’er kişilik üyeleri, Rum Yönetimi Başkanı Nikos Hristodulidis ve Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis başkanlığında 9 – 10 Kasım’da Atina’da bir araya geldi.
Kurulması ve kurumsallaştırılmasına Kıbrıslı Rum Lider Nikos Hristodulidis’in başkan seçilmesinin ardından Atina’ya gerçekleştirdiği ilk ziyaret sırasında karar verilen Kıbrıs Rum-Yunan Yüksek İşbirliği Konseyi’nin birincisi “Hükümetler Arası Zirve” adıyla gerçekleştirildi.
Kıbrıs Rum ve Yunan tarafları arasındaki ilişkiler yelpazesinin tamamının, özellikle de ortak ekip gerektiren meselelerin masaya yatırıldığı toplantıda muadil bakanlıkların ikili görüşmeleri ve genel kurul şeklinde gerçekleşen toplantıda teknik bilgi alış verişi, siyasi eşgüdüm ve ortak meydan okumalara karşı ortak strateji belirlenmesi yönünde karar alındı.
Politis ve Fileleftheros Kıbrıslı Rum Lider Nikos Hristodulidis ve Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis hükümetler arası zirvesinin kurumsallaştırılmasının, Kıbrıs Rum ve Yunan hükümet çalışmalarının tamamının eşgüdüm kabiliyetlerinin özlü şekilde yükselmesine damgasını vurduğuna işaret etti. Birinci zirvenin dün itibarıyla “tarihe geçtiğini” söyleyen Hristodulidis “bir ülkenin uzmanlığı ötekine belirleyici şekilde yardımcı olabileceğini” belirtti.
Hristodulidis “çok önemli” diye nitelediği toplantıda, yapılacak eylemlerin planlandığını, kararlaştırılanların uygulanmasını takip mekanizmalarının da belirlendiğini açıkladı. Ele alınan konuları anlatırken, büyük ölçüde Orta Doğu krizi üzerinde durduklarını söyledi. Doğu Akdeniz’deki genel istikrarsızlık ortamının ve bu gelişmelerin Güney Kıbrıs’ı ve Yunanistan’ı doğrudan etkilediğini anlatan Hristodulidis “ülkelerimiz sorunun değil, ancak çözümün tarafı olabilir” ifadesini kullandı, Yunanistan’ın da katkı koyacağı Gazze’ye denizden insanî yardım koridoru inisiyatifine atıf yaptı.
Nikos Hristodulidis, Miçotakis ile “Kıbrıs sorunundaki son gelişmeleri ve BM Genel Sekreteri’nin, müzakerelerin yeniden başlama perspektiflerini araştırmak üzere bir yetkili atama kararına Türk tarafının şu ana kadarki tepkisi, (Pile) Ara Bölge’deki son gelişmeler ile Türk tarafının uzlaşılanları uygulamaktan vazgeçmesi” konularını görüştüğünü aktardı.
Görüşmelerde Türkiye-Avrupa ilişkilerinin de ele alındığını anlatan Hristodulidis Aralık’taki Avrupa Konseyi toplantısının “Ankara’ya, Avrupa ile işbirliğinin güçlenme perspektifinin ve Avrupa sürecindeki ilerlemenin Kıbrıs sorununda özlü ilerleme sağlanmasından da geçmekte olduğu mesajının yinelenmesi için önemli bir fırsat olduğunu” öne sürdü.
Yunanistan Başbakanı Miçotakis ise, iki taraf arasındaki mükemmel bağları güçlendirdiğini ve bütün alanlarda koordinasyonu ileri götürdüğünü söylediği zirve toplantısından memnuniyet belirtti. Kıbrıs sorununa özel atıfta bulunarak, Kıbrıs Rum ve Yunan hükümetlerinin Kıbrıs sorununda birlikte ilerleyişlerinin, çözümün istikrarlı ulusal öncelik olduğu kaydedilen Ortak Açıklamada da ortaya konulduğuna işret etti.
Kıbrıs müzakerelerinin BM çerçevesinde yeniden başlamasını hedeflediklerini, fiili durum devam ettikçe gerilimin de artacağını savunan Miçotakis “İki devlet tezi bizim açımızdan kabul edilemezdir. Yunanistan, Güvenlik Konseyi kararlarını ihlal eden bütün maharetleri engelleyecek çabalara eşlik etmeyi sürdürecek” dedi. Miçotakis “müzakerelerin yeniden başlamasında Avrupa Konseyi 30 Haziran kararları temelinde AB’nin de rol alması gerektiğini” savundu. Kıbrıs Rum Yönetimi ile Yunanistan’ın, Türk-Yunan ilişkilerini iyileştirme çabalarının Kıbrıs sorununun da menfaatine olacağı ortak inancına sahip olduğunu sözlerine ekledi.
Kiriakos Miçotakis Kıbrıs Rum-Yunan koordinasyon alanının zenginleştirilmesine değinirken Yunanistan’ın Güney Kıbrıs’a dijital reform, siyasi koruma alanlarında teknik bilgi sağlayabileceğini ve denizcilikteki işbirliğinin güçlendirilebileceğini kaydetti. Enerji konusuna özellikle değinen Miçotakis Euro-Asia Interconnector projesi ve 2024’te Yunanistan tarafından devralınacak East Mediterranean Gas Forum Başkanlığı” konularını da ele aldıklarını söyledi.
-“Ortak açıklama”
Fileleftheros’a göre, dünkü zirve sonunda yapılan Ortak Açıklamanın odağında Kıbrıs sorunu yer aldı. Kıbrıs Rum ve Yunan bakan ve müsteşarların, ikili görüşmelerinde Dış Politika, Savunma, Eğitim, Sağlık, Enerji, Vatandaşı Koruma, Kültür, Mülteciler ve Sığınma, Denizcilik ve hükümet projelerinin koordinasyonu konu başlıklarının ele alındığını yer aldığı kaydedildi.
Enerji başlığında Kıbrıs Rum ve Yunan hükümetlerinin, enerji yeterliliği ve enerjinin bölgesel ve Avrupa düzeyinde çeşitlendirilmesi, Avrupa ile Orta Doğu ve Asya arasında Doğu Akdeniz üzerinden bağlantı kurulması hedefiyle işbirliği yapmasının önemi vurgulandı. Euro Asia Interconnector elektrik bağlantısı projesinin hayata geçirilmesi, EastMed Pipeline doğal gaz boru hattı projesinin uygulanması ve 2024 başlarında East Mediterranean Gas Forum’un başkanlığının 2024’te Yunanistan’a geçecek olmasına vurgu yapıldı.
Eğitim başlığında orta ve yüksek eğitim konularındaki işbirliğinin daha da güçlendirilmesine karar verildi. Bu çerçevede yılsonundan önce revize işbirliği programı imzalanacak.
Sağlık başlığında, böbrek nakli ve Kıbrıslı Rumlara Yunanistan’da organ nakli operasyonu yapılması için Güney Kıbrıs’tan Yunanistan’a organ verilmesi ile ilgili daha sonra imzalanacak anlaşmaların içerikleri ele alındı. İlaçlar, uzman doktor eğitimleri ve psikolojik sağlık alanında teknik bilgi ve uzman teatisi alanlarındaki işbirliğinin güçlendirilmesine karar verildi.
Sığınma ve Mülteciler başlığında Avrupa Komisyonu’nun Doğu Akdeniz ile ilgili eylem planının hayata geçirilmesinde işbirliği yapılmasına ve geri dönüşler konusundaki işbirliğinin güçlendirilmesi kararlaştırıldı.
Savuma başlığında Ortak Avrupa Savunmasının güçlendirilmesine ortak bağlılık yeniden teyit edildi, savunma ve güvenlik akademilerinin işbirliğinin genişletilmesi konusunda anlaşmaya varıldı.
Denizcilik başlığında, denizcilik eğitiminin tanıtımı ve ileri götürülmesi konusunda ortak eylem ve inisiyatifler üstlenilmesi, iki ülke denizcilik sicil birimlerinin dijitalleştirilmesi için işbirliği ve teknik bilgi teatisi ve Güney Kıbrıs-Yunanistan arasında sürdürülebilir deniz yolculuğu bağlantısı perspektiflerinin oluşturulması konusunda anlaşmaya varıldı.
Kültür başlığında, Kıbrıs Rum Kültür Müsteşarlığı ile Yunanistan Kültür ve Spor Bakanlığı arasında 2024-2028 dönemi için işbirliği memorandumu imzalanması konusu ele alındı.
Hükümet çalışmaları alanında da uzmanlık ve yapısal işbirliğinin geliştirilmesi görüşüldü.
