Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman), Gazeteceiler Birliği ve Basın-Sen’in başvurusu üzerine basınla ilgili detaylı rapor hazırladı. Kapsamlı raporda, basın çalışanlarının “Basın İş Yasası” kapsamındaki haklarının korunması için Çalışma Dairesi Müdürlüğü’nün gerekli takibi ve denetimi zamanında yapmadığı veya yapamadığı vurgulandı.
Denetimler zamanında yapılmadığından çok sayıda basın çalışanının mağdur olduğu, yasal haklarını kullanamadığı, Sosyal Sigorta primlerindeki eksiklikleri giderilinceye kadar almaları gereken haklarını alamadığı belirtilen raporda, medya kuruluşlarıyla ilgili isim bazında değerlendirme yapıldı.
Yazılı açıklama yapan Ombudsman Emine Dizdarlı, Kıbrıs Türk Gazeteciler Birliği adına Başkan Sami Özuslu ve Basın Emekçileri Sendikası adına Başkan Ali Kişmir’in başvurusu üzerineBasın İş Yasası hükümlerinin uygulaması konusunda inceleme yapılarak rapor hazırlandığını belirtti.
Dizdarlı, Özuslu ve Kişmir’inyaptıkları başvuruda,“Kuzey Kıbrıs’ta basın emekçilerinin tüm haklarının Basın İş Yasası tahtında güvence altına alınmasına rağmen söz konusu Basın İş Yasası’nın Çalışma Dairesi tarafından sağlıklı bir şekilde denetlenmediğini; yoğun, stresli ve düzensiz mesai saatleri içerisinde çalışan basın emekçilerinin Sosyal Sigorta ve İhtiyat Sandığı yatırımlarının eksik veya geç yatırılmasından dolayı mağdur olduklarını; Basın İş Yasası’nın hükümlerinin layıki ile uygulanmadığını ve Çalışma Dairesinin basın kuruluşlarını düzenli bir şekilde denetlemediği cihetle basın emekçilerinin haklarını alamadıklarını” iddia ederek konunun soruşturulmasını talep ettiklerini belirtti.
Dizdarlı, yapılan başvuru üzerine konunun, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelendiğini verapor hazırlandığını kaydetti.
“BASIN ÇALIŞANLARI MAĞDUR”
Çalışma Dairesi Müdürlüğü’nün, basın çalışanlarının Basın İş Yasası kapsamındaki haklarının korunması için gerekli takibi ve denetimi zamanında yapmadıkları veya yapamadıklarının anlaşıldığını ifade eden Dizdarlı raporunda, söz konusu denetimler zamanında yapılmadığından çok sayıda basın çalışanının mağdur olduğunu, yasal haklarını kullanamadıklarını, Sosyal Sigorta primlerindeki eksiklikleri giderilinceye kadar almaları gereken haklarını alamadıklarını belirtti.
“MÜFETTİŞ KADROLARI İVEDİLİKLE ARTIRILMALI”
Basın İş Yasası’nda düzenlenen ve Çalışma Dairesi Müdürlüğü’nün görevleri arasında olan izleme ve denetleme görevinin tam ve düzenli olarak yapılabilmesi için Çalışma Dairesi Müdürlüğü’nde bulunan müfettiş kadrolarının ivedilikle artırılması ve doldurulması gerektiğine işaret eden Dizdarlı, “Müdürlük tarafından yapılacak düzenli takip ve denetim, prim borçlarının düzenli olarak ödenmesini sağlayacaktır ve yasal yükümlülüklerini yerine getirmelerine katkı koyacaktır” ifadelerini kullandı.
“Denetim, güvenilir bilgi sağlama işlevidir” ifadesine yer veren Dizdarlı, bu bağlamda denetlenen işyerlerinin ve/veya kuruluşların faaliyetlerinin verimliliği ve finansal yapısının durumu hakkında güvenilir bilgiler sağladığını kaydetti.
Geçmiş yıllarda Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğü ve İhtiyat Sandığı Dairesi’nin personel eksikliği nedeniyle ve/veya bu gerekçeyi ileri sürerek, düzenli olarak denetim yapmadıklarının görüldüğünü belirten Dizdarlı, bu amaç çerçevesinde söz konusu kontrol ve denetimlerin düzenli olarak yapılması, tespit edilen yasaya aykırılıkların gecikmeden takip edilmesinin, işverenleri ilgili yasa kurallarına uyma konusunda daha titiz davranmaya yönelteceğini ve basın çalışanlarının düzenli ve huzurlu bir ortam içerisinde çalışmalarını sağlayacağını vurguladı.
Rapora ilişkin tam metin aşağıdaki gibidir:
“Yapılan başvuru üzerine konu, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve ekte sunulan rapor hazırlanmıştır.
KKTC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğü nezdinde bulunan kayıtlar tahtında ve/veya söz konusu Müdürlük tarafından 7 Mayıs 2018 tarihinde güncellenen bilgiler ışığında Birinci Medya Ltd, Comment Grafik Ltd, Kıbrıs Diyalog Yayıncılık Ltd., Simen Yayıncılık TV ve Radyo, Yenidüzen Basın Ort. Ltd, Star Kıbrıs Gazete Ltd, Star Kıbrıs Televizyon Yayın Ltd (Ada TV), NRG Yayıncılık ve Bilişim Hizmetleri Ltd, EFS Medya Ltd, Citypress Yayıncılık Ltd ve Yeni Bakış Ticaret Ltd’in prim borçları düzenli olarak yatırılmakta ve bu itibarla Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğü’ne ödemeleri gereken herhangi bir prim borçları ve/veya gerilikleri bulunmamaktadır.
Demokrat Matbaacılık Ltd, Güneş Matbaacılık Ltd, Özyay Matbaacılık Ltd (Volkan Gazetesi), Yorum Yayıncılık Ltd, ve North Cypriot Media Ltd (Fog TV) gibi basın kuruluşları kapalı ve/veya faaliyette olmamakla beraber Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğü’ne işveren ve/veya prim borçları bulunmamaktadır.
Yine Akdeniz Radyo TV Yayıncılık, Arsam İletişim & Yayıncılık, Capitalcity Publishing Ltd, Cyprus Promedia Basın Yayın Ltd, Demokrat Matbaacılık Ltd, Direniş Basın Yayın Ltd, Düşünce Yayıncılık Ltd, Fortis Liber Media Ltd, Kıbrıslı Radyo TV Ltd, Morye Gazetecilik ve Matbaacılık Ltd (Kıbrıslı Gazetesi), Northern Network Medya Merkezi Ltd, Replay Medya Ltd. Radyo ve Gazete, Toplumcu Ltd (Ortam Gazetesi), Yeni Çizgi Matbaacılık Ltd, Yorum Yayıncılık Ltd gibi basın kuruluşlarının aktif çalışanı olmamakla beraber veya kapalı olmakla beraber Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğüne halen işveren borcu ve/veya prim borçları bulunmaktadır.
Değişiklik Yasasından yararlanarak Adis Yayıncılık Ltd (Havadis Fm), Yorum Yayıncılık Ltd ve Mavi Basın Yayın Ltd Sosyal Sigortalar Dairesi nezdindeki borçlarını yapılandırmıştır ve güncel gerilikleri bulunmamaktadır. Afrika Gazetesi, Cyprus Promedia Basın Yayın Ltd ve Direniş Basın Yayın Ltd gibi kuruluşlar aftan faydalanamamıştırlar.
Muhtelif tarihlerde Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğü tarafından yapılan teftişlerde 22 Ocak 2018 tarihinde A.N. Graphics Ltd (Kıbrıs Gazetesi) 16 Şubat 2018 tarihinde taahhüt vermiştir. 8 Ocak 2018 tarihinde Citypress Yayıncılık Ltd, 25 Ocak 2018 tarihinde Kanal T TV, 3 Mayıs 2018 tarihinde İnce Detay Kıbrıs Grafik Basın Yayın Ltd, 30 Ocak 2018 tarihinde Yeni Bakış Ticaret Ltd, 23 Ocak 2018 tarihinde NRG Yayıncılık ve Bilişim Hizmetleri Ltd ve 4 Mayıs 2018 tarihinde Demokrat Bakış Gazetesinde kayıtsız işçi tespit edilerek ihtar verilmiştir.
Söz konusu basın kuruluşları arasında kayıtlı ve/veya aktif çalışanı olmayan ancak Prim borcu veya İşveren borcu bulunan şirketler bulunmaktadır: Capitalcity Publishing Ltd (Radyo)’in işveren borcu, Cyprus Promedia Basın Yayın Ltd’in prim borcu, Direniş Basın Yayın Ltd’in prim borcu, Kıbrıslı Radyo TV Ltd’in işveren borcu, Morye Gazetecilik ve Matbaacılık Ltd’in prim borcu, Northern Network Medya Merkezi Ltd’in prim borcu, Replay Medya Ltd Radyo ve Gazete’nin işveren borcu, Toplumcu Ltd (Ortam Gazetesi)’nin prim borcu ve Yeni Çizgi Matbaacılık Ltd’in prim borcu bulunmaktadır.
Faaliyette olan bazı basın kuruluşlarının Afrika Gazetesi (Prim borcu), Afrika Yayıncılık Ltd (İşveren borcu), Kıbrıs Yayıncılık Ltd (Prim borcu), Gadeda (Kıbrıs) Ltd (prim borcu) ve KNK Global Medya Ltd’in (Prim borcu) Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğüne belirtildiği şekilde borçları bulunmaktadır.
Özgür Volkan Medya Ltd Şti (Kıbrıs Manşet)’in işyeri tescil kaydı yapılmamıştır ve/veya bulunamamıştır.
Estaş Şti Ltd, Özgür Volkan Medya Ltd Şti (Kıbrıs Manşet) yayınlarını internet üzerinden yapmaktadırlar.
Halkın Sesi Gazetesi aleyhine 45/2015 sayılı dava ikame edildiğinden gerekli değerlendirmeler söz konusu dava neticelendikten sonra yapılabilecektir.
İhtiyat Sandığı Dairesi’nden temin edilen bilgilere göre, Yenidüzen Gazetesi, Vatan Gazetesi, Star Kıbrıs Gazetesi, Diyalog Gazetesi, Kıbrıs TV, Kanal Sim, Genç TV, Ada TV, Diyalog TV ve Kanal T güncel yatırımlarını düzenli olarak yapan ve İhtiyat Sandığı Dairesi’ne herhangi bir borçları bulunmayan kuruluşlardır. Havadis Gazetesi ve Kıbrıs Postası’nın yatırım borcu olmakla beraber söz konusu borcu yapılandırdıktan ve/veya taksitlendirdikten sonra her iki Kuruluş ödemelerini düzenli olarak yapmaktadırlar.
Kıbrıs Gazetesi (Cyprus Today), Afrika Gazetesi, Halkın Sesi Gazetesi, Volkan Gazetesi, Detay Gazetesi, Yenibakış Gazetesi (sadece iki aylık yatırım eksikliği), Hakikat Gazetesi, Güneş Gazetesi, Ortam Gazetesi, Haberal Kıbrıslı ve Demokrat Bakış’ın geriye dönük yatırım borçları tespit edilmiş olup işveren aleyhine ilgili prosedür başlatılmıştır.
Halkın Sesi Gazetesi aleyhine dava açılmış olup hüküm alınmıştır. Mahkemede işlemleri devam etmektedir.
Kıbrıs Manşet ile Haberatör Gazetesi’nin İhtiyat Sandığı Dairesinde İşveren Kaydı bulunmamaktadır.
Kıbrıs Manşet ve Hakikat Gazetesinde kayıtsız olarak ikişer çalışan tespit edilmiş ve bu hususa bağlı olarak Dairenin araştırmaları devam etmektedir.”
Kaynak:TAK
