Kıbrıs Türk Tabipler Birliği’nden “Akciğer Kanseri Farkındalık Ayı” nedeniyle yazılı açıklama yapılarak “tanı ve tedavi hizmetlerine ulaşmanın kolaylaştırılması ve risk gruplarında tarama ve yakın takip uygulanması sağlanmalıdır.” denildi.
Açıklama şu şekilde:
“Kanser toplumlarda önemli bir sosyoekonomik yüke, bireylerde de maddi ve manevi kayıp ve zorluklara yol açan ve tüm dünyada giderek artış gösteren bir sağlık problemidir. Kanserlerin önemli bir kısmı önlenebilir özelliktedir. Bu nedenle kanser ile ilgili farkındalık ve bilinç düzeyinin artışını sağlamak, kansere karşı mücadelede önemli bir adım olan doğru bilinen yanlışlardan kurtulmak ve doğruların herkese ulaşmasını hedeflemek gerekir. Tüm kanserler içinde en sık görülen kanserlerden biri akciğer kanseridir. Dünya genelinde hem erkeklerde hem de kadınlarda kansere bağlı ölümlerin en sık nedeni akciğer kanseri olup, yılda 1.69 milyon kayıp ile tüm dünyada ilk sırada yer almaktadır. Tüm kanser ölümlerinin kabaca 1/5’inden (%19.4) sorumludur. Bu sayı her yıl meme, kolon ve prostat kanserinden dolayı kaybedilen hasta sayısı toplamından daha yüksektir. Bu nedenle kasım ayı tüm dünyada “Akciğer Kanseri Farkındalık Ayı”, 17 Kasım da “Akciğer Kanseri Farkındalık Günü” olarak kabul edilmektedir.
Vücudumuzdaki herhangi bir kanser, hücrenin genetik materyalini taşıyan DNA’sının yapısındaki bir hata veya değişime uğrama nedeniyle başlar. DNA’daki değişimler normal yaşlanma süreciyle veya çevresel faktörler nedeniyle (sigara içimi, asbest lifleri solunması, radon gazına maruz kalınması vb) oluşur. Akciğer kanseri; akciğer dokularında bulunan anormal hücrelerin kontrolsüz çoğaldığı bir hastalıktır. Kontrolsüz çoğalan bu hücreler çevre dokulara ve akciğer dışındaki organlara yayılabilir (metastaz).
Akciğer kanseri için en önemli risk faktörü olan tütün ve tütün ürünlerinin kullanımı hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeler için önemli bir hastalık ve ölüm nedenidir. Tütün sarma makinasının keşfinden sonra tütün ürünlerinin tüketimi giderek artış göstermiş ve sigara içme alışkanlığının yaygınlaşmasına paralel olarak akciğer kanseri de giderek daha sık görülmeye başlamıştır. Tütün kullanımı dünya çapındaki kanser ölümlerinin yüzde 22’sine, akciğer kanserinden kaynaklı ölümlerin ise yüzde 71’ine neden olmaktadır. Etkin bir tütün kontrolü sağlandığında, akciğer kanserleri dahil olmak üzere her yıl tütün kullanımına bağlı olarak gelişen yaklaşık 110 bin ölümün önlenebilmesi söz konusudur. Sigaranın bırakılmasıyla kanser gelişme riski hızla azalmaya başlamaktadır. Sigarayı bıraktıktan 10 yıl sonra, akciğer kanseri riskinin yüzde 50 oranında azaldığı görülmektedir. Bu riskin sigara içmemiş bir kişinin grafik özelliğine hiçbir zaman gerilemeyeceği de akılda tutulmalıdır.
Akciğer kanserleri tümörün mikroskobik görüntüsüne dayanarak: küçük hücreli akciğer kanseri (KHAK) ve küçük hücreli dışı akciğer kanseri (KHDAK) olmak üzere iki gruba ayrılır. Bu iki tip kanserin büyüme hızları, yayılımları ve tedavileri farklıdır.
Küçük hücreli akciğer kanseri (KHAK): Akciğer kanserlerinin %10-15’ini oluşturur. En hızlı büyüyen ve en hızlı yayılım gösteren (metastaz) tipidir. Sigara ile çok yakından ilişkilidir, bu tümörlerin sadece %1’i sigara içmemiş kişilerde ortaya çıkar. Çok hızlı metastaz yaptığından genellikle tanı konulduğu sırada vücutta yayılmış olduğu görülür. Bununla beraber kemoterapiye yanıtı iyidir.
Küçük hücreli dışı akciğer kanseri (KHDAK) en sık görülen akciğer kanseridir, tüm hastaların %85-90’ını oluşturur. KHDAK’nin 3 ana tipi vardır: Adenokanser, skuamöz hücreli kanser ve büyük hücreli kanser.
Bireyler ve toplumlar, akciğer kanserinin tütün ve tütün ürünlerinin kullanılmaması veya kullanımının sonlandırılması, daha sağlıklı bir beslenme biçiminin seçilmesi, fiziksel aktivitenin arttırılması ile önlenebileceği konusunda bilgilendirilmelidir. Akciğer kanserinde tüm kanserlerde olduğu gibi erken tanı konulması çok önemlidir. Bunun için tanı ve tedavi hizmetlerine ulaşmanın kolaylaştırılması ve risk gruplarında tarama ve yakın takip uygulanması sağlanmalıdır.”
