Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide, başarının, öne çıkan ana konular üzerinde stratejik bir anlaşma sağlandığı anlamına geleceğini söyledi.
Eide Salı günü Yunanistan’da kendisine sorulan, gelecek hafta bölünmüş adanın geleceği üzerinde İsviçre’de yenilenecek üst düzey müzakerelerdeki en iyi öngördüğü senaryonun kendi görüşüne göre ne olacağı sorusunu yanıtladı.
Atina, Eide’nin tüm taraflarla Kıbrıs sorununa bir çözüm arayışlarında yaptığı zor ve karmaşık görüşmelerin son durağı oldu.
Aspen Barth Eide’nin Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Kotzias’la görüşmesi iki saatten fazla sürdü. Eide görüşmeyi ‘gerçekten çok faydalı’ şeklinde niteledi. Görüşmeden sonra Kotzias açıklama yapmaktan kaçınırken Eide soruları yanıtladı.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide, 28 Haziran’da dağlık Crans Montana tesislerinde görüşülecek olan öne çıkan ana konuların güvenlik ve garantiler, önemli toprak unsurları, mülkiyeti, yönetim ve güç paylaşımını, özellikle yürütme yetkisinin mahiyetini içerdiğini söyledi.
Eide şöyle konuştu:
“Tüm bunlar üzerinde görüş birliği olursa, o zaman anlaşmayı bozan bu konuları esasen çözmüş olacağız.”
“İsviçre Konferansı’nda bu başarı ile bile çalışılabilecek. Çünkü o düzeyin altında bile tamamlanması gereken, ekonomik ayrıntılar, hukuki konular ve yeni bir anayasanın ayrıntılı biçimde açıklanması gibi birçok konu mevcuttur.”
Tüm tarafların aynı masa etrafında bir araya gelmesinin ve herkesi tatmin etmese de herkes tarafından kabul edilecek bir çözüm için çalışmasının ‘çok olumlu bir gelişme’ olarak kendisini memnun ettiği görülen Norveçli diplomat, Atina’da dün gazetecilere, müzakereleri canlı tutmak çabasıyla son günlerde görüştüğü tüm yetkililerin kendisine, Crans Montana’ya bir anlaşmaya ulaşma niyetiyle gittikleri konusunda güvence verdiklerini vurguladı.
Aspen Barth Eide şöyle devam etti:
“Kolay olmayacak. Çok çalışma ve çok zaman gereklidir. Ve bu nedenle gerekirse haftalar sürebilecek bir zirveye teknik olarak hazırlanmaktayız.”
“Başlangıç noktasında, karmaşık Kıbrıs sorunuyla ilgili tüm taraflar hala büyük farklılıklar göstermektedirler. Geleneksel farklılıkları aşmak için yolları bulmada oldukça fazla yaratıcı ve taze düşünce gereklidir. Bu zorlukları aşmak için istekli olunduğu yönünde olumlu işaretler aldım.”
“Dışişleri Bakanı Kontzias`tan Atina’da Pazartesi günü Yunanistan ve Türkiye Başbakanları ve heyetleri arasında yer alan görüşmeyle ilgili bilgi aldım. İki taraf da çaba harcama ve ellerinden geleni yapmak için aynı taahhüdü paylaşıyorlar.”
Crans Montana’daki yeni tur müzakereler, Cenevre’de geçen Ocak’ta başlayan konferansın yeniden toplanması oluyor.
Bu barış sürecinde yer alacak taraflar, Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nicos Anastasiades’in temsil ettiği Kıbrıslı Rumlar, Toplum lideri Mustafa Akıncı’nın temsil ettiği Kıbrıslı Türkler, garantör güçler olarak Türkiye-Yunanistan-Birleşik Krallık ve gözlemci olarak Avrupa Birliği’nden (AB) oluşuyor.
Bu ayın başında BM Genel Sekreteri Kıbrıs’taki iki toplum lideriyle akşam yemeği yedi. Liderler adada güvenlik ve garantiler konularının, birçok yönden Kıbrıs sorununa bütünlüklü bir çözüm bulunmasında esas ve çok önemli bir bölüm olduğu üzerinde görüş birliğine vardılar.
Kıbrıs Cumhuriyeti ve Yunanistan, AB’ne üye bir ülkede bir çözümde, çağdışı kalmış olarak niteledikleri garantilere gerek olmadığını, hiçbir Kıbrıslı Rumun da, yaklaşık 40,000 askerle Türk ordusunun adadan kalmaya devam etmesine izin verecek bir anlaşmayı kabul etmeyeceğini savunuyorlar.
Öte yandan Kıbrıslı Türkler ve Türkiye de, Kıbrıs Türk toplumunun, adanın işgal altındaki kuzeyinde güvende hissetmeye devam etmesi için bu zamana kadar garantör güçlere ve bir miktar askeri varlığın gerekli olduğunda ısrar ediyorlar.
Kıbrıs, 1974’te Yunanistan’daki milliyetçi güçlerin darbesinden ve Kıbrıs’ta da adayı Yunanistan’la birleştirmek amacıyla Başpiskopos Makarios’un seçilmiş hükümetini devirme girişiminden sonra Türkiye tarafından istila edilmişti. Türkiye o tarihten bu yana, daha sonra tek taraflı olarak kendisini bir ülke olarak ilan eden hiçbir uluslararası tanımanın olmadığı adanın hemen hemen yarısını işgal altında tutuyor.
Kaynak: CNA
