KKTC’de yıl içerisinde, hükümet değişiklikleri, Belediye Reformu, eylemler ve seçimler iç politikada öne çıkan konular oldu.
KKTC siyaseti, en hareketli yıllarından birini geçirdi. Cumhuriyet Meclisi’nin 50 temsilcisini seçmek üzere 23 Ocak’ta KKTC’nin 15’inci Genel Seçimi yapıldı. 8 partinin yarıştığı bu seçim, yüzde 57.62 katılım oranı ile KKTC tarihinin en düşük katılımlı Genel Seçimi oldu. Toplam oyların yüzde 5’inden fazlasını alarak seçim barajını geçen partilerden Ulusal Birlik Partisi (UBP) 24, Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) 18, Demokrat Parti (DP) 3, Halkın Partisi (HP) 3 ve Yeniden Doğuş Partisi (YDP) de 2 milletvekili çıkardı.
23 Ocak Genel Seçimi’nin ardından 4 ay içerisinde 3 farklı hükümet kuruldu. Genel seçimle Faiz Sucuoğlu’nun başbakanlığında KKTC’nin 26’ncı hükümeti UBP-DP-YDP koalisyonu kuruldu. İlerleyen haftalarda, kabine değişikliği yapıldı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Oğuzhan Hasipoğlu istifasını sundu. Dışişleri Bakanı olan Hasan Taçoy, boşalan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına atandı. Dışişleri Bakanlığına ise Tahsin Ertuğruloğlu getirildi. Ardından Faiz Sucuoğlu Maliye Bakanı Sunat Atun’un görevden alınması talebini Cumhurbaşkanı Tatar’a iletti. Aynı gün içerisinde hükümet istifa etti. Ardından yeniden hükümeti kurma görevini alan Faiz Sucuoğlu yeniden UBP-DP-YDP hükümetini kurdu. Ancak bu hükümet güvenoyu alamadan DP ve YDP’nin güvenoyu vermeyeceğini açıklamasıyla dağıldı. Bunun üzerine yeniden hükümetsiz kalan KKTC’de hükümeti kurma görevi, Cumhurbaşkanı Ersin Tatar tarafından UBP milletvekili Ünal Üstel’e verildi. Üstel UBP-DP-YDP ortaklığında yeni bir hükümet kurdu. Bu hükümet hala görevine devam ediyor.
Halkın Partisi (HP) Parti Meclisi, “Kıbrıs Türk halkına yaşatılan demokrasi bunalımlarının normalleştirilmesini kabul etmeme” gerekçesiyle sine-i millet kararı aldığını açıkladı.
Hükümetin kurulmasının ardından gündeme gelen ve “Belediye Reformu” olarak adlandırılan Belediyelerin Birleştirilmesine İlişkin (Özel) Yasa Tasarısı yıl boyunca gündemde kaldı. Haziran ayında yapılması beklenen yerel seçimler 25 Aralık’ta gerçekleşti.
KKTC’de ilk kez yerel seçimler 18 belediyeyle gerçekleşti. 25 Aralık Yerel Kuruluş Organları Genel Seçimi’nde 208 bin 236 seçmen 18 belediye başkanını, 220 belediye meclis üyesini, 240 muhtarı ve 960 ihtiyar heyeti üyesini belirledi.
CTP 7; UBP 6; TDP 1; DP 1 ve bağımsız adaylar 3 belediyeyi kazandı. Seçime katılım oranı ise yüzde 68,85 olarak açıklandı. Yerel seçimde 6 ilçenin 4’ünde mevcut belediye başkanları yerini korurken, 2 ilçede belediye başkanı değişti. Öte yandan, Mahmut Özçınar yedinci kez, Mehmet Harmancı, Hasan Sadıkoğlu ve Aziz Kaya ise üçüncü kez belediye başkanı seçildi.
2022 Haziranında ülkenin ciğerleri yandı. Mersinlik’te başlayan ve 4 gün süren yangında büyük mücadele verildi, yangın sonucunda 20 bin dönüm orman kül oldu, çok sayıda hayvan can verdi. Geçitköy ve Çamlıbel’de de büyük yangınlar yaşandı.
2022 yılında Covid-19 pandemisinde normalleşme sürecine girildi. 18 Nisan’da ada içi geçişlerde pandemi tedbirlerinin kaldırılmasının ardından, diğer ülkelerden gelen kişilerde de aşı durumuna bakılmaksızın PCR veya antijen testi aranmamaya başlandı. Kapalı alanlarda maske zorunluluğu 27 Mayıs’ta kaldırıldı.
1 Ocak- 20 Aralık tarihleri arasında ülkede toplam 2 milyon 570 bin 99 Covid-19 testi yapıldı, testler sonucunda 82 bin 974 vakaya rastlandı. Bu süreçte 122 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti.
1 Ocak- 15 Aralık tarihleri arasında polis yaklaşık 56,5 kilogram uyuşturucu, bin 234 adet uyuşturucu içeren hap ve 53 kök hint keneviri bitkisi ele geçirdi; konuyla bağlantılı 305 kişi aleyhinde yasal işlem başlatıldı. 1 Ocak-15 Aralık tarihleri arasında ülkede 802 düzensiz göçmen yakalandı.
Kasım ayı itibarıyla yıllık enflasyon yüzde 114,35 olarak gerçekleşti. 2022’de 11 aylık enflasyon ise yüzde 86,14 oldu. Yıl boyunca yapılan eylem ve protestoların büyük bir çoğunluğu yapılan zamlar ve hayat pahalılığına karşı oldu. Kamuda örgütlü 6 sendika, hayat pahalılığı ödeneğinin 4 ay süreyle durdurulmasını protesto etmek için genel grev yaptı.
-Ekim
1 Ekim’de gece yarısı, Ağırdağ’da, şiddetli rüzgârın etkisiyle, elektrik hatlarının birbirine temas ederek çıkan kıvılcımların kuru otları tutuşturması sonucu meydana gelen yangında alevlerin yerleşim bölgelerine de sıçraması paniğe neden oldu.
Saatler süren çalışmalar sonunda alevler söndürüldü. Yangın sonrası yapılan incelemede, beş evin ve dört aracın zarar gördüğü tespit edildi.
-TC Lefkoşa Büyükelçiliği’ne Feyzioğlu atandı
Türkiye Cumhuriyeti’nin Lefkoşa Büyükelçiliği’ne 6 Ekim’de Metin Feyzioğlu atandı. Türkiye Barolar Birliği’nin önceki başkanı olan Feyzioğlu’na görevi TC Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu tarafından tebliğ edildi.
Feyzioğlu 28 Kasım’da Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’a güven mektubunu sunarak göreve başladı.
Göreve başlamasının ardından ilk röportajını Türk Ajansı Kıbrıs (TAK) ve Anadolu Ajansı’na (AA) veren Türkiye Cumhuriyeti’nin yeni Lefkoşa Büyükelçisi Metin Feyzioğlu, Türkiye’den suyun ardından kabloyla elektrik de gelmesinin hayali olduğunu ve bunu hayata geçirmek için çaba harcayacağını belirtti. TAK Müdürü Fehmi Gürdallı’ya konuşan Feyzioğlu, “KKTC’nin tanınması, izolasyonların aşılması için çaba harcamaya devam edileceğini” ifade eden Feyzioğlu, bu süreçte de KKTC’nin ekonomik olarak kendi kendine yeten, sapasağlam ayakta duran bir yapıya kavuşması için çalışılması gerektiğini vurguladı.
“Kıbrıs Türkü çok samimi, çok candan. Ben de öyleyim. Frekansımız tuttu”… Türkiye Cumhuriyeti’nin (TC) yeni Lefkoşa Büyükelçisi Metin Feyzioğlu, bu kez Büyükelçi sıfatıyla geldiği Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki (KKTC) izlenimlerini bu sözlerle özetledi.
Dedesi Turhan Feyzioğlu’nun Kıbrıs’tan sorumlu Başbakan Yardımcılığı ve Kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş’ın danışmanlığını yaptığını hatırlatarak, ailece Kıbrıs’la gönül bağı bulunduğunu söyleyen Metin Feyzioğlu, Lefkoşa’ya Büyükelçi olarak atandığını öğrendiğinde büyük gurur duyduğunu ifade etti.
Feyzioğlu’ndan önce Türkiye’nin Lefkoşa Büyükelçiliği görevini Ali Murat Başçeri yürütüyordu.
– TDP ile TKP Yeni Güçler birleşti
Toplumcu Demokrasi Partisi (TDP) ile Toplumcu Kurtuluş Partisi (TKP) Yeni Güçler 10 Ekim’de “Toplumcu Demokrasi Partisi” adı altında birleştiğini açıkladı.
Birleşme dolayısıyla bugün Merkez Lefkoşa’da yer alan basın toplantısında, TDP Genel Başkanı Mine Atlı ile TKP Yeni Güçler Genel Başkanı Mehmet Çakıcı birleşmeyi ilan etti, tüm partililere tek çatı altında birleşme ve mücadele çağrısı yapıldı.
TDP ile TKP, tam birleşme için tüzük kurultaylarını Belediyeler seçimleri öncesinde tamamlayıp, seçimlerine bütün olarak katılmayı hedefliyor.
-Kasım
– Türkiye Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, temaslarda bulunmak ve açılış yapmak üzere KKTC’ye geldi. Oktay, KKTC’ye 200 Milyon TL ek kaynak aktaracaklarını açıkladı
Türkiye Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, 8 Kasım’da temaslarda bulunmak ve açılış törenlerini gerçekleştirmek üzere ülkeye geldi. Oktay, ülkede olduğu süre boyunca, Güzelyurt’ta kadın üretici ve girişimcilerle bir araya geldi. Ardından yapımı devam eden Cumhurbaşkanlığı ve Cumhuriyet Meclisi Yerleşkesi alanını ziyaret etti.
Oktay’ın katılımıyla, Başbakanlık Veri Merkezi’nde toplu açılış ve lansman töreni yapıldı. Etkinlikte, Kamu Veri Merkezi, Güzelyurt-Lefke, Balalan-Yenierenköy ve köy yollarının toplu açılışı yapılırken, Su Temin Projesi Orta Mesarya Ovası Sulama İletim Hattı yapımının birinci kısmı ile 207 kilometrelik Depo Bağlantı Hattı Projesi tanıtıldı.
Bunun yanında törende, Gençlik ve Spor Yatırım Projeleri, KKTC Coğrafi Bilgi Sistemi Projesi, KKTC Nirengi Ağı Projesi, KKTC Mesleki Eğitim Kursları Projesi, Türk Maarif Vakfı Projeleri tanıtımı da yapıldı.
Fuat Oktay, etkinlikte yaptığı açıklamada, sosyal yardımlar, tarım, ulaştırma alanında ve gençlik-spor yatırımları için KKTC’ye toplamda 200 Milyon TL aktaracaklarını da açıkladı.
-Baybars ve Rogers Halkın Partisi’nden istifa etti
Milletvekilleri Ayşegül Baybars ve Jale Refik Rogers 22 Kasım’da Halkın Partisi’nden istifa ettiklerini duyurdu.
Konuyla ilgili yapılan ortak yazılı açıklamada, Baybars ile Rogers’ın yanı sıra 9. Dönem Halkın Partisi Milletvekili Gülşah Sanver Manavoğlu’nun da Halkın Partisi’nden istifa ettiği belirtildi.
Açıklamada, milletvekillerinin yanı sıra aralarında MYK eski üyeleri, kurucu üyeler, parti meclisi üyeleri ve ilçe örgütü üyelerinin de bulunduğu 64 kişinin de istifa dilekçelerini parti genel merkezine sundukları kaydedildi.
-Aralık
-Bütçe Meclis Komitesinden geçti
“2023 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı” Meclis Komitesinde ele alındı. 30 Kasım – 12 Aralık tarihleri arasında toplanan Komite tasarıyı 35 milyar 850 milyon TL olarak onaylayarak Meclis Genel Kuruluna iletti. Meclis’teki bütçe görüşmeleri ise 27 Aralık’ta başladı.
-Bir hastada maymun çiçeği tespit edildi
Sağlık Bakanlığı 10 Aralık’ta, Lefkoşa Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’ne başvuran bir hastada Maymun Çiçeği hastalığı tespit edildiğini açıkladı.
Bakanlık açıklamasında, hastanın Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları servisinde izolasyon altına alındığı ve tedavisine başlandığı kaydedilerek, “Temaslılarının takibi için işlemler başlatılmıştır” denildi.
-KKTC ilk kez 18 belediyeyle seçime gitti
KKTC’de ilk kez yerel seçimler 18 belediyeyle yapıldı. 25 Aralık Yerel Kuruluş Organları Genel Seçiminde 208 bin 236 seçmen 18 belediye başkanını, 220 belediye meclis üyesini, 240 muhtarı ve 960 ihtiyar heyeti üyesini belirledi
CTP 7; UBP 6; TDP 1; DP 1 ve bağımsız adaylar 3 belediyeyi kazandı. Seçime katılım oranı ise yüzde 68,85 olarak açıklandı.
Değirmenlik – Akıncılar Belediyesi’nde Ali Karavezirler (CTP); Gönyeli-Alayköy Belediyesi’nde Hüseyin Amcaoğlu (UBP); Lefkoşa Türk Belediyesi’nde Mehmet Harmancı (TDP); Beyarmudu Belediyesi’nde Bülent Bebek (Bağımsız); Gazimağusa Belediyesi’nde Süleyman Uluçay (CTP); Geçitkale-Serdarlı Belediyesi’nde Halil Kasım (UBP); Mesarya Belediyesi’nde Ahmet Latif (CTP); Tatlısu Belediyesi’nde Ahmet Hayri Orçan (DP); Yeniboğaziçi Belediyesi’nde Katip Demir (Bağımsız); Çatalköy-Esentepe Belediyesi’nde Ceyhun Kırok (CTP); Dikmen Belediyesi’nde Yüksel Çelebi (CTP); Girne Belediyesi’nde Murat Şenkul (CTP); Lapta-Alsancak-Çamlıbel Belediyesi’nde Fırat Ataser (Bağımsız); Güzelyurt Belediyesi’nde Mahmut Özçınar (UBP); Erenköy – Karpaz Belediyesi’nde Hamit Bakırcı (UBP); İskele Belediyesi’nde Hasan Sadıkoğlu (UBP); Mehmetçik-Büyükkonuk Belediyesi’nde Fatma Çimen Tuğlu (UBP); Lefke Belediyesi’nde Aziz Kaya (CTP) belediye başkanı seçildi.
Yerel seçimde belediye başkanlığı için yarışan 3 milletvekili seçilemedi. UBP milletvekili Sadık Gardiyanoğlu ile CTP milletvekili Sıla Usar İncirli Lefkoşa Türk Belediyesi (LTB) için; CTP Milletvekili Şifa Çolakoğlu ise Yeniboğaziçi Belediyesi için yarıştı ancak hiçbir milletvekili belediye başkanlığına seçilemedi.
Yerel seçimde 6 ilçenin 4’ünde mevcut belediye başkanları yerini korurken, 2 ilçede belediye başkanı değişti. Öte yandan, Mahmut Özçınar yedinci kez, Mehmet Harmancı, Hasan Sadıkoğlu ve Aziz Kaya ise üçüncü kez belediye başkanı seçildi.
Lefkoşa Türk Belediyesi Başkanı Mehmet Harmancı, Güzelyurt Belediyesi Başkanı Mahmut Özçınar, İskele Belediyesi Başkanı Hasan Sadıkoğlu ve Lefke Belediyesi Başkanı Aziz Kaya yeniden seçildi. Girne’de ise Nidai Güngördü CTP adayı Murat Şenkul’a mağlup oldu. Gazimağusa Belediye Başkanı İsmail Arter ise adaylıktan çekilmişti, Gazimağusa’nın yeni belediye başkanı CTP adayı Süleyman Uluçay oldu.
6 kadın adayın yarıştığı yerel seçimde sadece Mehmetçik-Büyükkonuk Belediyesi’nde bir kadın başkan seçildi. Böylelikle, UBP adayı Fatma Çimen Tuğlu, ülkedeki tek kadın belediye başkanı oldu. 18 belediyede 61’i erkek toplam 67 aday başkanlık için yarıştı.
-Kazalarda 35 kişi hayatını kaybetti
1 Ocak-15 Aralık tarihleri arasında ülkede toplam 3 bin 445 trafik kazası meydana geldi. Bu tarihler arasında 19 ölümlü kazada, 22 kişi hayatını kaybetti. Kazalarda 703 kişi yaralandı.
Ölenlerden 4’ü yaya, 6’sı yolcu, 2’si motosiklet sürücüsü, 10’u araç sürücüsü olarak kayıtlara geçti.
Ölümle neticelenen trafik kazalarından 5’i aşırı sürat, 2’si yolun solunu tutamama, 2’si kavşakta duramama, 1’i kırmızı ışıkta durmama, 8’i alkollü sürüş, 1’i dikkatsiz sürüş nedeniyle yaşandı.
Ölümlü kazaların 5’i Lefkoşa, 5’i Gazimağusa, 2’si Girne, 3’ü Güzelyurt, 4’ü İskele’de meydana geldi.
-707 yangın meydana geldi
1 Ocak- 15 Aralık tarihlerinde, ülkede çeşitli nedenlerden 707 yangın meydana geldi. Bunlardan 9’u orman yangını, 127’si bina yangını, 311 arazi yangını, 22’si çöplük alan yangını, 5’i yakıt kaynaklı yangın, 18’i çöp bidonu yangını, 112’si motorlu araç yangını, 58’i elektrik kaynaklı yangın, 45’i ise ağıl, barınak, şömine gibi diğer nedenlerden kaynaklanan yangın olarak kayıtlara geçti.
-Covid ölümleri azaldı
1 Ocak- 20 Aralık tarihleri arasında ülkede toplam 2 milyon 570 bin 99 covid-19 testi yapıldı, testler sonucunda 82 bin 974 vakaya rastlandı. Bu süreçte 122 kişi covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Ölümlü vakalar yılın ikinci yarısından sonra düşüşe geçti. Covid-19 nedeniyle Ocak ayında 33, Şubat ayında 23, Mart ayında 25, Nisan ayında 15 kişi hayatını kaybederken bu rakam Mayıs ayında 3’e, Haziran ayında ise sıfıra düştü. Temmuz ayında 8, Ağustos ayında 7, Eylül ayında 3, Ekim ayında 4 ve Kasım ayında 1 kişi daha covid-19 nedeniyle yaşamını yitirdi.
