Yeni bir uluslararası araştırma, hafif Covid-19 enfeksiyonunun bile kan damarlarını beş yıla kadar yaşlandırabileceğini ve bunun uzun vadede kalp hastalığı, felç ve demans riskini artırabileceğini ortaya koydu.
“Damar yaşlanması” olarak adlandırılan bu durum, kan damarlarının sertleşmesiyle organlara oksijen taşınmasını zorlaştırıyor. Normalde yaşlanma sürecinde görülen bu değişim, Covid-19 enfeksiyonuyla birlikte hızlanabiliyor.
Avrupa Kalp Dergisi’nde yayımlanan araştırmaya 16 ülkeden 2 bin 390 kişi katıldı. Bulgular, özellikle kadınlarda damar yaşlanmasının daha belirgin olduğunu gösterdi. Paris Cité Üniversitesi’nden Prof. Rosa Maria Bruno, “Covid doğrudan damarları etkileyebiliyor. Bu da damarların kronolojik yaştan daha yaşlı hale gelmesine ve kalp hastalıklarına yatkınlığın artmasına yol açabiliyor” dedi.
Araştırmada, katılımcıların damar yaşı, karotis-femoral nabız dalga hızı (PWV) ölçümleriyle belirlendi. Ölçümler, Covid’den 6 ay ve 12 ay sonra tekrarlandı. Bulgulara göre, hafif Covid geçiren kadınlarda damar sertliği saniyede ortalama 0,55 metre, hastanede yatanlarda 0,60 metre ve yoğun bakımda tedavi görenlerde 1,09 metre arttı. Uzmanlar, bu artışın 60 yaşındaki bir kadında yaklaşık beş yıllık yaşlanmaya denk geldiğini ve kalp hastalığı riskini ciddi biçimde yükselttiğini belirtiyor.
Çalışma, Covid aşısının damar sağlığı üzerinde koruyucu etki sağladığını da gösterdi. Aşılı bireylerde damar sertliğinin daha düşük olduğu ve zamanla dengelendiği saptandı.
Prof. Bruno, virüsün damar yaşlanmasını hızlandırmasının olası nedenleri arasında, virüsün hücrelere girişte kullandığı ACE2 reseptörleriyle etkileşimini ve enfeksiyon sonrası gelişen bağışıklık tepkilerini gösterdi. Kadınlarda etkilerin daha belirgin olmasının ise bağışıklık sistemlerindeki farklılıklardan kaynaklanabileceğini vurguladı.
Uzmanlar, yaşam tarzı değişiklikleri ve tansiyon ile kolesterolü düşüren ilaçların damar yaşlanmasının etkilerini azaltabileceğini hatırlatıyor. Araştırma ekibi, hızlandırılmış damar yaşlanmasının kalp krizi ve felç riskini artırıp artırmadığını görmek için katılımcıları önümüzdeki yıllarda izlemeye devam edecek.
