Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği Başkanı Dr. Özlem Gürkut, plastik poşet kullanımı düzenlemesi hakkında açıklamada bulundu.
Yapılan açıklama şu şekilde:
“Plastik (Naylon) Poşet Nedir?
- Polietilen denilen bir petrol türevinden ve atık plastik malzemelerin yeniden dönüştürülmesinden elde edilir.
- Dış ortam koşulları ve neme karşı dirençli, esnek ve dayanıklıdır.
- Plastik (naylon) poşetlerin sadece %1’i geri dönüştürülebilir, %99’u doğada kalır, çevre kirliliği, hava kirliliği ve su kirliliğine yol açar.
- Dünyada yılda 1 trilyon, dakikada 2 milyon poşet kullanılmaktadır. Türkiye’de bir kişi ortalama bir yılda 312 adet plastik poşet kullanmaktadır.
Plastik Poşetin Tarihi
Dünyada ilk plastik poşet 1957’de sandviç poşeti olarak kullanılmıştır. Ancak plastik poşetler 1970’li yılların ortasından sonra süpermarketlere dağıtılmaya başlanmış ve dünya plastik poşetle tanışmıştır. Plastik poşetlerin kullanım oranı, üretim maliyetleri düşük olduğundan her yıl artmıştır. Bu da çevre kirliliği probleminin her yıl daha da büyümesine neden olmuştur.
Plastik Poşet Doğada Ne Kadar Sürede Yok Olur?
Ortalama 12-15 dakika kullandığımız plastik poşetler, çöplerle birlikte doğaya atılmaktadır ve yok olma süreleri 1000 yılı bulabilmektedir. Fiziksel olarak yok olmuş gibi görünseler de plastik poşetler mikro parçacıklara bölünürler ve yüzyıllar boyunca çevreye zarar
Plastik Poşetler Nasıl Okyanusta Bulunuyor?
Plastik poşetler hafif olmaları dolayısıyla, biz çöpe atsak bile rüzgarın etkisiyle uçabiliyor. Bir gün şehir merkezinde olan bir plastik poşet, diğer bir gün kilometrelerce uzağa uçabiliyor. Rüzgarın etkisiyle ağaçların dallarına, elektrik direklerine takılabilen plastik poşetler su kaynaklarına ulaştığında akıntılarla denizlerde, okyanuslarda son bulabiliyorlar. Okyanuslarda yaşayan canlılara ve balıklara kalıcı zararlar verebiliyor, su giderlerini tıkayarak sel ve diğer doğal afetlere sebep olabiliyorlar.
Plastik Poşet Kullanımı Neden Kısıtlanmalıdır?
Dünyada plastik poşet kullanımını azaltmak amacı ile önlem alan ilk ülke 1993 yılında Danimarka olmuştur. Naylon poşetlere ücret getirilmesi ile kullanımda %60’lık hızlı bir düşüş sağlanmıştır. Günümüzde dünyanın birçok ülkesinde plastik poşetlerle ilgili hayvanların ölümüne sebep olmalarından, kanalizasyonda tıkanıklığa ve su taşkınlarına sebep olmaya kadar çeşitli sebeplerle önlemler alınmıştır. Kenya’da sıtma hastalığının yayılmasını engellemek amacı ile, Birleşik Arap Emirlikleri’nde develerin ölümünü engellemek amacı ile naylon poşet kullanımı yasaklanmıştır. Günümüzde Afrika’da 16 ülkede plastik poşet kullanımına karşı tedbir alınmış durumdadır.
Dünyadaki tüm kuşların %94’ünün midesinde plastik kalıntısına rastlanmaktadır. En az 267 çeşit hayvanın midesinde onlara zarar veren plastiğe rastlanmıştır. Kullandığımız naylon poşetler biz nereye atarsak atalım denizlere ulaşmaktadırlar.
Plastik poşetler biyodegredable (biyolojik olarak çözünebilir) değildir. Bu nedenle de çevre kirliliğine neden olmakta ve özellikle denizlerde ekosisteme zarar vererek canlıların ölümüne neden olmaktadır. AB bu konuyla ilgili yeni bir yasal düzenleme getirmiştir. Buna göre naylon poşetlerin parayla satılması ve dayanıklı (reusable) çanta kullanımı desteklenecektir. AB’de kişi başına yılda 191 plastik poşet kullanımı vardır. Yeni yasal düzenlemeyle amaçlanan bu sayıyı 2019’da 90’a 2025’te ise 40’a düşürmektir.
1 Aralık 2018’den itibaren ülkemizde de plastik (naylon) poşetler marketlerde para ile satılacaktır. Buradaki amaç plastik poşet kullanımını azaltarak çevreyi ve doğayı korumaktır.
Plastik poşetlerin dünyamıza pahalıya mal olduğu, uzun yıllar daha zarar vermeye devam edecekleri ortadadır.
Kişiler alışverişe giderken kendi kumaş, karton veya file çantalarını götürebilir ve naylon poşet kullanımını azaltabilirler.
Evlerindeki çöpleri çöp kovalarında, büyük çöp poşetlerinde biriktirerek daha az miktarda naylon kullanmaya özen gösterebilirler.
Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği bu uygulamayı desteklemektedir ve halkımızı plastik poşet kullanımını azaltmak için gerekli önlemleri almaya, çevreyi korumaya, yerlere çöp atmamaya özen göstermeye davet etmektedir.
Yetkilileri, eğitim müfredatlarımızda çevre bilincini oluşturmak üzere gerekli düzenlemeyi yapmaya, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve medya ile, çevrenin korunması ve çevre bilincinin geliştirilmesi için, iş birliği yapmaya çağırmaktadır.”
