“Menşe İsim Korumalı” (MİK) hellim konusu dün Kıbrıs Rum meclisi tarım komitesi toplantısında ele alındı.
Fileleftheros gazetesi, “MİK Hellim Meclisin Merceğinde- Standart Dışı Numuneler, Sıkı Kontroller ve Uluslararası Endişeler” başlıklı haberinde, hellimin Menşe İsmi Korumalı (MİK) ürün olarak teşvik edilmesi, korunması ve denetlenmesiyle ilgili bir dizi kritik müdahalenin Tarım Bakanı Maria Panayotu’nun katılımıyla dün gerçekleştirilen Kıbrıs Rum meclisi tarım komitesi toplantısında ele alındığını yazdı.
Gazete, toplantının gündeminde ürünün orijinalliğinin korunmasıyla ilgili stratejinin yanı sıra yasadışı ihracat ve sahtecilik konusuyla ilgili endişelerin bulunduğunu da belirtti.
Toplantıda, devlet laboratuvarının yaptığı analizler üzerinde de durulduğunu yazan gazete, bu analiz sonuçlarının 2025 yılı içerisinde incelenen hellim numunelerinin yaklaşık yüzde 5’de Menşe İsmi Korumalı (MİK- POP) ürün standartlarından sapmalar meydana geldiğini gösterdiğini kaydetti. Gazete, devlet laboratuvarının 125 numuneyi analiz ettiğini belirtti.
Analiz edilen numunelerden ikisinin keçi-koyun sütü oranına uymadığını, diğer 4 numunenin ise Menşe Korumalı Ürün standartlarının dışında olduğunu yazan gazete, 6 numunenin ise MİK hellim standartlarının gerekliliklerine uymadığı değerlendirmesinde bulunulduğunu belirtti.
Gazete, buna paralel olarak 23 numunenin ise “Hallumi POP- ID” araştırma programı çerçevesinde incelendiğini ve tarım bakanlığı ile TEPAK iş birliğinde hayata geçirilen bu programın hellimde süt tozu kullanılması gibi sahtecilik tespiti konusunda bilimsel bir veri tabanı meydana getirilmesini amaçladığını kaydetti.
– -Denetimler
2025 yılında yetkili birimler tarafından toplam 31 numunenin alındığını ve 20 denetim yapıldığını da yazan gazete, toplam 3 uygunsuzluk tespit edildiğini ifade etti.
Yapılan ihracatlarla ilgili 250 denetim yapıldığını, öte yandan “İRASFF” isimli gıda ve hayvan yemlerine ilişkin erken uyarı sistemi elektronik portalı üzerinden ise dört farklı ülke tarafından 6 şikâyette bulunulduğunu yazan gazete, bakanın söylediklerine dayanarak hali hazırda bazı cezalar verildiğini ve bu cezalar arasında ürünlerin bağlanması (bloke edilmesi) ve hellim olarak satılmamaları için ürünlerin etiketinin zorunlu olarak değiştirilmesinin bulunduğuna işaret etti.
“Bureau Veritas” isimli uluslararası kuruluş tarafından ekim ve kasım aylarında yeni kontroller yapılmasının planlandığını da kaydeden gazete, 2024 yılının ekim ayından bu yana tüm hellim imalathanelerinde süt oranının kayda geçirilmesiyle ilgili yeni bir yazılım kullanıldığını da ifade etti.
TEPAK (Kıbrıs Rum Teknoloji Üniversitesi) ve devlet laboratuvarıyla iş birliğinde süt tozu tespit edilmesi ve numune bankası oluşturulması programı hayata geçirildiğini de kaydeden gazete, ilk organoleptik değerlendirme (sensory panel) grubunun İtalyan “Corfilac” araştırma merkezi iş birliğiyle bu yıl eğitildiğini ve bunun taklitler karşısında hellimin bilimsel bir şekilde korunmasını güçlendirdiğini belirtti.
– -Yunanistan üzerinden yapılan ihracatlar konusunda endişe
Kıbrıs Rum Meclisi Tarım Komitesi başkanı Yannakis Gavriil tarafından toplantı esnasında ciddi şikayetlerde bulunulduğunu da yazan gazete, Gavriil’in Yunanistan üzerinden yasadışı hellim nakli yapılması ihtimalini gündeme getirdiğini yazdı.
Gazete Gavriil’in söylediklerine dayanarak Güney Kıbrıs’tan Yunanistan’a gönderilen hellimden daha fazla miktarlarda yeniden ihraç edildiğinin görüldüğünü ve bunun ürünün orijinalliği ve menşei konusunda soru işaretleri ortaya çıkmasına neden olduğunu ifade etti.
Gavriil’in özellikle üçüncü ülkeler aracılığıyla Güney Kıbrıs’tan çıkan ürünlerle ilgili olarak, ticari ürün akışlarının kontrol edilmesiyle ilgili bir mekanizma olup olmadığı konusunda net yanıtlar istediğini yazan gazete, ticaret bakanlığının ise konuyla ilgili açıklamasında Avrupa ülkelerine gönderilen miktarlarla ilgili kayıt tutulmadığını ancak gümrük dairesinden konuyla ilgili bilgi istendiğini söylediğini iletti.
Güney Kıbrıs’taki “PEK”, “EKA” ve “Panagrotikos” isimli tarım örgütlerinin ise Menşe İsmi Korumalı (MİK) ürün olarak hellimin orijinalliği ve geleceği konusunda ciddi endişe duyduklarını belirttiklerini de ileten gazete, söz konusu örgütlerin standartlara uymayan ve Kıbrıs’a ait bu ürünün değerini düşüren büyük miktarda hellim üretildiği ve Güney Kıbrıs dışına ihraç edildiği konusunda şikayetlerde bulunduklarını kaydetti.
– -Üreticilerin desteklenmesi için yol haritası
Gazete, “Üreticilerin desteklenmesi için yol haritası” alt başlığıyla verdiği haberinde ise, Kıbrıs Rum Tarım Bakanının üreticilerle ilgili destek önlemleri açıkladığını yazarken, bu destek önlemleri içinde küçükbaş hayvancılık için 30 milyon Euro’luk yatırım programı, üretime dayalı sübvansiyonlar için 4 milyon Euro’luk yıllık dosya, miktarı 600 bin Euro’ya varan devlet desteğiyle birlikte modern birimler meydana getirilmesi için 26 devlet arazisi tahsis edilmesi, ilgili birimlere lisans verilmesinin basitleştirilmesi için yeni önlemler ayrıca küçükbaş hayvancılığın 2027 yılına kadar idaresiyle ilgili bir buçuk milyon Euro’luk bir programın yer aldığını ekledi.
Haravgi gazetesi ise, “Hellimlerini Yunanistan ve Türkiye’de Çoğaltıyorlar mı?” başlıklı haberinde, Kıbrıs Rum Meclisi Tarım Komitesinin dün gerçekleştirilen toplantısında Yunanistan ve Türkiye’ye ihraç edilen hellimlerin dünya çapında daha fazla ihraç edilmesi için “çoğaltıldıkları” konusunda şikâyette bulunulduğunu yazdı.
Şikayetlerin “Menşe İsmi Korumalı “(MİK) hellim üretimi lisansına sahip, Kıbrıs Rum tarafındaki hellim imalathanelerini satın alan bazı Yunan şirketleriyle alakalı olduğunu yazan gazete, toplantıda söylenenlere dayanarak bu şirketlerin Güney Kıbrıs’ta hellim üretip bunları Yunanistan’a ihraç ettiklerini belirtti. Gazete, Yunanistan’daki imalathanelerinde ise taklit ürünler üreterek bunları Menşe İsmi Korumalı ürün olarak adlandırıp, ürünlerin tümünü birlikte diğer ülkelere ihraç ettiğini kaydetti.
Bilgilerine başvurulan Kıbrıs Rum makamlarının ise böyle bir şeyi teyit edecek pozisyonda olmadığını yazan gazete, öte yandan “elde ettiği bilgilere” dayanarak Kıbrıs Rum tarafındaki hellim üreticilerinin yaklaşık 3 yıl kadar önce tarım bakanlığına benzer bir şikâyette bulunduğunu ancak konunun araştırılmasıyla ilgili herhangi bir bilgi almadıklarını kaydetti.
Gazeteye göre, Kıbrıs Rum Ticaret Bakanlığı ise açıklamasında bunun AB içerisindeki ürünlerin nakliyle alakalı olduğu için, Güney Kıbrıs’tan Yunanistan’a ve Yunanistan’da da Güney Kıbrıs’a yapılan ihracatlarla ilgili veriye sahip olmadıklarını ifade etti.
Gazeteye göre, Kıbrıs Rum Tarım Bakanlığı ise açıklamasında; TEPAK tarafından geliştirilen ve sütlerin Güney Kıbrıs’tan gidip gitmediğinin ortaya çıkacağı süt takip metodu tamamlanır tamamlanmaz ortaya çıkan herhangi bir sorunun ele alınacağını sözlerine ekledi.
