Dünya insan faaliyetleri nedeniyle her geçen gün yeni bir felakete sürükleniyor. Bilim insanları, nüfus artışı, küresel ısınma, doğal olmayan yollarla yapılan tarım ve hayvancılık gibi nedenlerle hayvanlardan insanlara geçen hastalıkların gittikçe daha ölümcül olduğunu söyledi. Covid-19, Ebola, HIV, Nipah virüsü ve Zika gibi ölümcül hastalıkların yanı sıra kuş gribi virüslerinin de mutasyona uğradığını belirten uzmanlar, dünyada şu anda hepsi insanlar için ölümcül olabilen sekiz kanatlı olduğunu açıkladı. Bilim insanları özellikle H5N6 adlı virüsün bulaştığı insanların yarısını öldürdüğünü ve son haftalarda vakalarda artış olduğunu belirtti. Yeni pandeminin Covid-19’dan çok daha tehlilkeli olabileceği uyarısı yapıldı.
900 BİN HAYVAN ACELEYLE İTLAF EDİLDİ
Geçen yılın Aralık ayında, Rusya’nın güneyindeki Astrakhan kenti yakınlarındaki devasa bir çiftlikte 101 bin tavuk aynı gün içinde ölmeye başladı. Devlet Araştırma Merkezi tarafından yapılan testler, H5N8 olarak bilinen nispeten yeni bir ölümcül kuş gribi türünün dolaşımda olduğunu gösterdi. Ardından, birkaç gün içinde Vladimirskaya tesisindeki 900 bin kanatlı hayvan salgını önlemek için aceleyle itlaf edildi.
DURMA BELİRTİSİ GÖSTERMİYOR
Bilim insanları kuş gribinin, dünyanın devam eden diğer pandemisi olduğunu belirterek H5N8’İn son yıllarda yaklaşık 50 ülkede binlerce tavuk, ördek ve hindi sürüsünü yok ettiğini ve durma belirtisi göstermeyen bir virüs türü olduğunu söyledi.
Ancak, Astrakhan’da yaşanan olay farklıydı. Çiftlikteki 150 işçiye yapılan testte, beş kadın ve iki erkeğin hafif de olsa hastalığa yakalandığı tespit edildi. H5N8’in kuşlardan insanlara atladığı ilk kez bu şekilde ortaya çıktı.
RUS UZMAN: AŞI GELİŞTİRMEYE HEMEN BAŞLAMALIYIZ
Ardından, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) uyarıldı. Rusya Federasyonu’nun baş tüketici danışmanı Anna Popova televizyona çıkıp, “Bir dereceye kadar H5N8’in insandan insana bulaşma olasılığının yakında gelişeceği ve hemen bir aşı geliştirilmeye başlanması gerektiği konusunda uyardı.
Diğer taraftan, küresel ilgi, ister doğada ister laboratuvarda olsun, Covid-19’un kökenlerine odaklanmış durumda. Ancak tümü insanları enfekte edebilen, öldürebilen ve şu anda potansiyel olarak Covid-19’dan daha şiddetli olan sekiz veya daha fazla kuş gribi türü bulunuyor.
H5N6 VAKALARI SON HAFTALARDA ARTTI
2021’de insanda H5N8 enfeksiyonu olduğuna dair başka bir vaka bildirilmedi ancak endişeler geçen hafta Çin’de H5N6 olarak bilinen başka bir kuş gribi türü hakkında alarm verildi. H5N6 ilk kez 2014’te tanımlandığından beri 48 kişiye bulaştı. Vakaların çoğu çiftliklerde çalışan insanlarla bağlantılı. Ancak son haftalarda bir artış oldu ve enfekte olan insanların yarısından fazlası öldü, bu da H5N6’nın hız kazandığını, mutasyona uğradığını ve son derece tehlikeli olduğunu gösteriyor
Bununla birlikte, DSÖ ve Çinli virologlar, hükümetleri dikkatli olmaya çağıracak kadar endişeli bir durumda bulunuyor. Bir DSÖ Pasifik bölgesi sözcüsü konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “İnsandan insana yayılma olasılığı düşük. Ancak, Çin’de etkilenen bölgelerde ve yakın bölgelerde daha geniş coğrafi gözetim ve insanlara yayılmadaki son artışı anlamak acilen gerekiyor” diye konuştu.
Bu ayın başlarında, Çin Hastalık Kontrol Merkezi [CDC] son iki H5N6 vakasında birkaç mutasyon tespit etti. CDC direktörü Gao Fu ve Shandong Birinci Tıp Üniversitesi halk sağlığı dekanı Shi Weifeng, H5N6 virüsünün yayılmasının artık kanatlı endüstrisi ve insan sağlığı için “ciddi bir tehdit” olduğunu belirterek, “AIV’lerin (kuş gribi virüsleri) zoonotik potansiyeli, feci pandemilere yol açabilecek güçtedir” dediler.
DSÖ, Covid-19’un Güneydoğu Asya’nın zar zor düzenlenmiş birçok vahşi yaşam çiftliğinde yoğun hayvan üremesiyle bağlantılı olduğundan şüpheleniyor ancak şu anda buna dair hiçbir kanıtı yok. Hollanda’daki Q humması ve diğer ülkelerdeki kuş gribi salgınları yoğun hayvancılıkla ilişkilendirildi.
Birleşmiş Milletler (BM) organları, akademisyenler ve epidemiyologlar, oldukça patojenik olan kuş gribi virüslerinin ortaya çıkması ile giderek artan yoğun kümes hayvancılığı arasındaki bağlantının farkında olduklarını açıkladı.
BM’nin Gıda ve Tarım Örgütü’ne (FAO) göre, “Kuş gribi virüsleri geniş, çeşitli bir virüs gen havuzuna dönüşüyor. Bir patojen, aşırı derecede öldürücü bir hastalık etkenine dönüşebilir.
KÖTÜ KOŞULLARDAKİ ÇİFTLİKLER ADETA BİR SALGIN MERKEZİ
Ortaya çıkan yeni grip türlerinin endüstriyel kümes hayvanı üretimine uyum sağladığını savunan Amerikalı virolog Rob Wallace, “Göçmen su kuşlarını suçlamak, artık açıkça savunulabilir bir düşünce değil. Gribin endüstriyel çiftlik hayvanları ve kümes hayvanlarına sızması o kadar kesin bir durum ki, çiftlikler artık kendi hastalık rezervuarları olarak hareket ediyor” dedi.
Dünyada, herhangi bir zamanda 20 milyardan fazla tavuk ve yaklaşık 700 milyon domuzun yetiştirildiğini belirten Wallace, yeni grip virüslerinin ve çeşitlerinin ortaya çıkma ve insanlara yayılma şansının yüksek olduğunu aktardı.
SONRAKİ PANDEMİ
Öte yandan, Belçika’daki Université Libre de Bruxelles’de epidemiyolog olan Marius Gilbert ve meslektaşları tarafından yapılan yeni bir araştırma, kuş gribinin kümes hayvancılığının hızla yoğunlaşmasıyla nasıl bağlantılı olduğunu gösterdi.
HAYVANSAL HASTALIKLARIN ORTAYA ÇIKIŞININ TARİHSEL OLARAK 3 DÖNEMİ VAR
“Bird Flu: A Virus of Our” kitabının yazarı tıp doktoru ve tarihçi Michael Greger, halk sağlığı uzmanlarının endüstriyel tarımın tehlikeleri hakkında uzun süredir uyarıda bulunduğunu söyledi.
Greger, insan hastalıklarının üç dönemi olduğunu açıkladı: İlki, yaklaşık 10 bin yıl önce hayvanları evcilleştirmeye başladığımız ve kızamık ve su çiçeği gibi hastalıklarının bulaştığı zaman. 18. ve 19. yüzyıllarda Sanayi Devrimi diyabet, obezite, kalp hastalığı ve kanser salgınlarına yol açtığında. Ve şimdi, kuş gribi, salmonella, Mers, Nipah ve Covid-19 gibi zoonotik veya hayvan kaynaklı hastalıklara yol açan tarımsal yoğunlaşma nedeniyle.
BENZERİ GÖRÜLMEMİŞ BİR ARTIŞ YAŞANIYOR
Grerger, “ Kalabalık, kapalı, tamamen doğal olmayan koşullarda kümes hayvanları, sığırlar ve domuzlar yetiştirmek, insan-hayvan ilişkisinin 10 bin yıldaki en büyük değişikliği. Tarihsel olarak en büyük pandemi riski sunan ve kesinlikle Covid’den daha kötü olma potansiyeline sahip olan yeni kuş gribi virüslerinin salgınlarında benzeri görülmemiş bir patlama görüyoruz” sözleriyle uyardı.
Bununla birlikte Greger tehlikeli kuş gribine yol açanın sadece fabrika çiftçiliği olmadığını, aynı zamanda insanların daha geniş çevrede yaptığı değişiklikler olduğunu söyledi:
SÜREKLİ MUTASYONA UĞRUYORLAR
Bu durum, bir virüsün bir çiftlikte mutasyona uğradığı ve ardından göçmen yollarıyla daha fazla yayılabileceği yabani kuş popülasyonuna geri yayıldığı bir kısır döngü oluşturur.. İnsanlara her bulaştığında, virüslerin daha tehlikeli veya bulaşıcı hale gelme tehlikesi vardır.”
