ABD Başkanı Joe Biden ve Çinli mevkidaşı Şi Jinping, Biden göreve başladığından bu yana ilk kez bugün yüz yüze görüşecek. Toplantıda özellikle Tayvan, Ukrayna’daki savaş ve Kuzey Kore’nin nükleer faaliyetlerinin gündeme gelmesi bekleniyor.
Biden’ın ulusal güvenlik danışmanı Jake Sullivan gazetecilere toplantının “birkaç saat” sürebileceğini söyledi.
Beyaz Saray, toplantıdan somut sonuçlar çıkmasının muhtemel görünmediğini ve ortak bir açıklama beklenmediğini kaydetti.
Uzun süredir beklenen bu görüşme, ikili ilişkilerin on yıllardır en kötü durumda olduğu bir dönemde yapılacak.
İki lider, dünyanın önde gelen gelişmiş ve yükselen ekonomilerinin liderlerini bir araya getiren yıllık G20 zirvesi öncesinde Endonezya’nın Bali adasında buluşacak.
Biden, dün, zirve öncesinde yaptığı açıklamada Çin ile çatışma peşinde olmadığını söyledi.
Biden’ın ulusal güvenlik danışmanı Sullivan gazetecilere verdiği demeçte, “Başkan, ABD ve Çin’i sert bir rekabet içinde görüyor, ancak bu rekabet çatışmaya veya karşı karşıya gelmeye dönüşmemeli” dedi. Sullivan Biden’ın, iklim değişikliği veya halk sağlığı da dahil olmak üzere iki ülkenin birlikte çalışabileceği alanları da gündeme getireceğini ekledi.
Beyaz Saray’dan gelen açıklamalardan, toplantıda insan hakları konusunun da gündeme geleceği anlaşılıyor.
Biden Ocak 2021’de göreve başlamasından bu yana, Şi ile beş telefon veya görüntülü görüşme gerçekleştirdi fakat Covid pandemisi ve Şi’nin yurt dışı seyahatlerinden kaçınması, iki liderin şahsen buluşmasını engelledi.
Biden ve Şi, en son Obama yönetimi sırasında fiziki olarak bir araya geldi.
Gerginlikler, özellikle ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin ağustos ayında Pekin’in kendi toprağı olduğunu iddia ettiği özerk ada olan Tayvan’a yaptığı ziyaretten sonra tırmandı.
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Zhao Lijian, ABD’yi anlaşmazlığı başlatmakla suçladı.
Zhao, cuma günü düzenlediği basın toplantısında, “Tayvan Boğazı’ndaki gerilimlerin temel nedeni, Tayvan makamlarının ‘Tayvan’ın bağımsızlığı’ için ABD’den destek istemesi ve ABD’deki bazı kişilerin Tayvan sorununu kullanarak Çin’i baskı altında tutmaya çalışması. Tayvan Boğazı’ndaki barışı ve istikrarı baltalayan bu tür hareketler” dedi.
Bir gün önce ise ABD’yi “tek Çin ilkesini çarpıtmayı ve içini boşaltmayı bırakmaya” çağırdı.
Zhao, “Egemenliğimizi, güvenliğimizi ve çıkarlarımızı kararlı bir şekilde savunacağız” dedi.
Sullivan, ABD’nin Tayvan’a Biden’ın Şi ile yaptığı görüşmenin sonuçları hakkında bilgi vereceğini ve Taipei’nin ABD desteği konusunda “güvenli ve rahat” hissetmesini sağlamayı amaçladığını söyledi.
Çin’in müttefiki Rusya’nın Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da, daha önce Batı’yı, Çin ve Rusya’nın çıkarlarını kısıtlamak için Güneydoğu Asya’yı askerileştirmekle suçlamıştı.
Lavrov, G20 öncesi gazetecilere yaptığı açıklamada, “ABD ve NATO müttefikleri bu bölgeye hükmetmeye çalışıyorlar” dedi.
-Ukrayna Savaşı da zirvede gündeme gelecek
Zirvelerde Devlet Başkanı Vladimir Putin’i temsil eden Lavrov’un, Ukrayna’nın işgali konusunda G20 içinden sert tepkilerle karşılaşması bekleniyor.
Ukrayna G20 üyesi değil, ancak ev sahibi Endonezya tarafından gözlemci olarak zirveye davet edildi. Ukrayna lideri Zelenskiy, uzaktan görüntülü olarak katılımcılara hitap edecek.
Rusya Dışişleri Bakanlığı, dün yaptığı açıklamada, G20’nin güvenlik konularını ele alacak bir forum olmadığını ve bunun yerine küresel ekonomik zorlukların üstesinden gelmeye odaklanması gerektiğini söyledi.
Gündemde ayrıca ABD ve müttefiklerinin Uzak Doğu için büyüyen bir tehdit olarak gördüğü Kuzey Kore’nin füze denemelerini hızlandırması da yer alıyor.
Washington, Pekin’in Kuzey Kore lideri Kim Jong-un’a nükleer faaliyetlerini durdurması ve nükleer silahlardan arınma görüşmelerine katılması için baskı yapmasını istiyor.
Biden, Demokratların Senato’nun kontrolünü ele geçirmesiyle ülkesinde kazandığı büyük bir zaferle toplantıya gidecek. Şi de geçen ay benzeri görülmemiş bir şekilde üçüncü kez görevde kalmayı başarmıştı.
