Yaklaşık 8 ay önce Crans Montana’da kopan sürecin, bir süre askıda seyredeceği ve iki tarafın seçimlerini bekleyeceği aşikardı.
Nihayet o günler gelip geçti.
BM Genel Sekreteri Kıbrıs Özel temsilcisi Elizabeth Spehar iki lider arasında mekik dokuduktan sonra edindiği izlenimleri Genel Sekreter Guterres’e ilk ağızdan ve doğrudan iletmek üzere New York’a uçtu.
Süreç derken artık bir müzakere sürecinden bahsetmiyoruz tabi!
Çünkü artık Genel Sekreter Guterres’e göre sonu bir türlü gelmeyen, hatta bitmek bilmeyen “müzakereler” bitti. Bu müzakerelerdeki 6 ana başlık her yönüyle on yıllardır konuşuldu, tartışıldı. Ve bu tartışılan konulardan bizzat kendisi, yani Genel Sekreter kendi adıyla anılan bir çerçeve ortaya çıkardı. Bundan sonraki biraraya gelişin, ancak bu çerçevenin kabulü ve imzalanması için olabileceği Genel Sekreter tarafından açıkça ifade edildi. Ve ayrıca BM Güvenlik Konseyi raporuna da yansıyan bir netice ortaya çıktı.
Guterres’in Crans Montana sonrası sürecin nasıl başlayacağına dair ön şartları aylar önce ortaya konmuştu.
BM Genel Sekreteri Guterres’in bu çerçeve dışında da görüşmelerin tekrar başlaması için bazı istekleri vardır:
*Taraflar, bir araya gelmeden önce, sorunun çözümü konusunda iyi niyetli ve kararlı olduklarını gösterecek adımlar atmalı
*Guterres Çerçevesi’ni kabul ettikleri ve bu çerçeve içerisinde görüşeceklerine dair istek ve irade ortaya koymalı
*Makul bir sürenin sonunda bu çerçeve dahilinde stratejik bir anlaşmaya imza koymalı
Taraflar Genel Sekreter’in isteklerini görmezden geldiği halde, son haftalarda Kıbrıslı Rum lider Nikos Anastasiadis kısık sesle de olsa kısmen bazı şeyleri dillendirmeye başladı. Anastasiadis, Guterres Çerçevesi’nde görüşmeyi kabul ettiği mesajını verse de, sıfır asker-sıfır garanti, önce iç konuların ele alınması, ve sürece BM Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesinin katılımı gibi çerçevenin dışında kalan şartlar öne sürmektedir. Ayrıca Nikos Anastasiadis’in iyi niyetini gösteren ve makul bir sürede Stratejik Anlaşma hedeflediğine dair bir söylemini görmedik.
Kıbrıslı Türk lider Mustafa Akıncı’nın ise, ne Guterres Çerçevesi ne de Genel Sekreter’in ortaya koyduğu diğer talepler konusunda herhangi bir açıklamasını işittik. Türkiyeli yetkililer, sürekli olarak, Guterres Çerçevesi ile uyumlu olmayan bir şekilde Türkiye’nin garanti ve müdahale hakkının devam edeceğine dair görüş belirtmektedirler. Bu haliyle, Türk tarafınca, bu çerçeveyi görmezden gelen bir politika oluşturulmuş gibi görünmektedir.
Önümüzdeki günlerde iki liderin sosyal içerikli bir yemekte bir araya gelmesi ve müzakerelerin nasıl devam edebileceği ile ilgili görüş alışverişinde bulunması bekleniyor.
Adada siyasi hava tekrar ısınacağa benziyor.
Okan Dağlı
