Dünyanın çeşitli bölgelerinde geçmiş çatışma ve savaşlardan kalma mayınların temizlenmesi ciddi ve maliyetli bir sorun. Mayın tespitinde metal detektörler hem riskli hem de çok zaman alıyor. Belçika merkezli APOPO adı sivil toplum kuruluşu ise mayınların tespit edilip temizlenmesi için çok daha hızlı ve etkili bir yol kullanıyor.
APOPO, fareleri eğiterek mayınları bulmalarını sağlıyor. Koku yoluyla mayınları tespit eden büyük Afrika fareleri, mayının üzerinde dursa da patlayıcıyı tetikleyecek kadar ağır olmadıkları için görevlerini güvenli bir şekilde gerçekleştiriyor. APOPO, 20 yılı aşkın zamandır mayın bulan fare yetiştiriyor ve şimdiye kadar hiçbir fare mayın görevi sırasında ölmemiş.
Fareler, mayın tespit teknolojisinden çok daha etkili ve hızlı. Metal detektörle bir insanın 4 günde tarayabileceği tenis kortu büyüklüğündeki bir alanı, bir Afrika faresi yarım saatte tarayabiliyor ve bunu sadece fıstık ya da meyve karşılığında yaptığı için maliyeti de daha düşük oluyor. Mayın bulan fareler, özellikle Tanzanya, Angola, Laos, Kamboçya, Vietnam gibi savaş zamanlarından kalan mayınların hala can almaya devam ettiği ülkelerde kullanılıyor. APOPO, 1995 yılından beri 850 fare büyütmüş ve bunların yüzde 90’dan fazlası eğitimde başarılı olmuş.
MAYINLAR ÖLÜM SAÇIYOR
Mayınlara karşı mücadele eden STK’ların çatı örgütü olan Kara Mayınlarının Yasaklanması için Uluslararası Kampanya’nın verdiği bilgilere göre 2016 yılında dünya çapında 8 bin 605 kişi kara mayınlarının ya da savaşlardan kalma diğer patlayıcıların infilak etmesi sonucu öldü.
