Başkalarına “evet” derken, kendinize “hayır” demediğinizden emin olmalısınız.
Paulo Coehlo
Genelde söylenildiğinde karşı tarafta yaratacağı olumsuz etkilerin düşünülmesinden dolayı, bazen de
nasıl söyleyeceğini bilmediğimiz için çoğumuzun hayatında “hayır” kelimesine yer verilmez. Toplum
olarak “hayır” demekten kaçınırız. Oysa birey “hayır” diyerek kendi sınırlarını korumakta ve kendi
hayatının kontrolünü elinde tutmaktadır.
Kimler “Hayır” Demekten Kaçınılır?
“Hayır” demekten kaçınan bireyin “hayır” cevabına karşı düşüncesi olumsuzdur. Bu gibi kişiler
genelde karşısındaki kişiyi reddettiğini, durdurduğunu, kırdığını veya geri çevirdiğini düşünür. Bu
yüzden karşısındaki bireylere zarar vermemek için “hayır” demekten kaçınır.
Birey “hayır” cevabı verdiği kişi ile aradaki ilişkinin zedeleneceğinden korkar. Bunun devamında
ilişkinin bozulması ve sonrasında da ilişkinin bitmesinden yoğun kaygı duyar. Oluşan ilişkinin biteceği
kaygısı bireyin “hayır” seçeneğini kullanmasını imkânsız hale getirir.
Birey etrafındaki kişiler tarafından bencil olarak algılanacağını düşünür ve bu algının oluşmasından
ciddi rahatsızlık duyar.
Birey yalnız kalmak veya dışlanmaktan korktuğu için çoğu zaman “evet” demeyi tercih eder.
Gerektiğinde “hayır” diyemeyen kişi etrafındaki kişilerle iyi görünmek, onları mutlu etmek, onlardan
onay alıp sürekli sevilmenin yolunun isteyip istemediği her şeye “evet” demekten geçtiğini düşünür.
Başka bir deyişle kişi etrafındaki insanların onu sevmesi için başkalarının isteklerini kendi isteklerinin
önünde tutar.
Hayatları boyunca hiç “hayır” kelimesini kullanmayan bireyler genellikle karşı taraftaki kişiye “hayır”
cevabı vermenin onu ne kadar etkileyeceğini bilmediği için “hayır” diyemez.
“Hayır” cevabını ne zaman ve hangi koşullarda en etkili şekilde söyleyebileceğini bilmemek de
kişinin “hayır” demesini engelleyen nedenler arasındadır.
“Hayır” Cevabından Kaçınmanın Olumsuz Etkileri
Bireyin karşı tarafın isteklerine olumsuz bir yanıt vermek olan “hayır” deme özgürlüğünü
kullanamaması; kişinin kendine olan saygısında azalma, kendini isteklerini ihmal etme, hayata ve
insanlara karşı farkına varmadan öfke duygusu biriktirmesine, gerginlik ve huzursuzluk gibi olumsuz
duyguları yoğun bir şekilde yaşamasına neden olur. Yaşanan olumsuz duygular nedeni ile kişi
genelde farkına varmadan uygun olmayan zamanlarda gereksiz görünen tepkilerle ilişkilerinde
problemler yaşamaya başlar. Genelde kişinin verdiği tepkilerin, ani öfke nöbetlerinin nedenleri ne kişi
tarafından ne de etrafındaki bireyler tarafından anlaşılması güç olduğu için “hayır” kelimesini
kullanmayan birey yaşanılan iletişim problemlerinde kendini haksız pozisyonda bulur. Aslında bahsi
geçen ikili ilişkilerde yaşanılan problem nedeni bireyin “hayır” deme hakkını kendinde bulmamasıdır.
Özellikle samimi ilişkilerde yanlış anlaşılırım düşüncesi yüzünden “hayır” dememek ilişkileri derinden
zedeler. Genelde karşı taraf samimiyetten kuşku duyar.
“Hayır” Deme Özgürlüğü Kişiye Neler Katar
Birey yapmak istemediği şeylere “hayır” cevabı verdiğinde;
Kendi hayatını kendi istediği gibi yönetme hakkına sahip çıkar
Kendine saygısını korur
Kendi isteklerini ihmal etmez
Özellikle ergenlik dönemindeki kişilerin kendi akranlarına “hayır” demesi çok önemlidir. “Hayır”
deme becerisini kazanmış olan bir genç kendini fiziksel ve psikolojik tehlikelerden koruyabilir.
Özellikle ergenlik dönemindeki bireylerin hayatlarında “hayır” kelimesini rahatça kullanabilmeleri
onları bağımlılık yapan maddelerden uzak durma, iyi niyetli olmayan insanların istismar veya tacizden
korur.
Nasıl Etkili Bir Şekilde “Hayır” Sözcüğü Kullanılır
Aslında “hayır” kelimesi ile karşı karşıya kalmak ilişkide her zaman hoşnut olunacak bir durum
değildir. Fakat karşı tarafı kırmadan “hayır” demenin farklı ve etkili yolları bulunmaktadır. Özellikle
bireyin neden “hayır” cevabını kullandığının nedenlerini karşı tarafa söylememesi hem bireyi hem de
karşı tarafı rahatlatacaktır.
Bazen bahsi geçen konu hakkında bilginiz olmadığını söylemek ve ya bu aralar çok yoğun olduğunuzu
söylemek de “hayır” demektir.
Yorgun, keyifsiz veya teklif edilen şeyin şu an size cazip gelmediğini söylemek de “hayır” demektir.
Öneriler;
Bireyin istemediği şeyleri yaşamının dışında tutabilmesinin en etkili yolu “hayır” diyebilmektir.
Bireyin “hayır” demenin karşı tarafı reddetmek olmadığını önce kendi benimsemesi gerekmektedir.
Eğer kişi açıkça “hayır” diyebilmişse o an bulunduğu koşullarda kendisine sunulan şeyi
yapamayacağını açık bir dille ifade etmiştir. Bu davranış ikili ilişkilerde samimiyetin ve güven
duygusunun artmasına neden olan bir davranış şeklidir.
Bireyin bu gün her hangi bir şeye “hayır” demesi koşullar değiştiğinde veya istenilen şey için kendini
uygun hissettiğinde “evet” demesini engellemeyecektir.
“Hayır” kelimesi bireyi istemediği şeyleri yapmaktan kurtaran etkili bir kelimedir.
Uzm.Klinik+Adli Psk. Ebru ÇORBACI
